Friday 6 December 2013

နယ္လ္ဆင္မန္ဒဲလားရဲ႕ ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈအေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း မိုးျမင့္ဇင္

​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​သ​မၼ​တ​ေဟာင္း ​နယ္လ္​ဆင္​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​အ​ဆုတ္​ေရာ​ဂါ​ကို ​ကာ​လ​ၾကာ ​ခံ​စား​ခဲ့​ရ​ျပီး​ေနာက္ ​အ​သက္ ၉၅ ​နွစ္​အ​႐ြယ္​မွာ ​ဒီ​ဇင္​ဘာ​လ ၅ ​ရက္​ေန့​မွာ ​ကြယ္​လြန္​သြား​ခဲ့​ပါ​ျပီ။    ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​နိုင္​ငံ​ရဲ့ ​ပ​ထ​မ​ဆံုး ​လူ​မည္း​သ​မၼ​တ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​ေသြး​ထြက္​သံ​ယို​မႈ​ေတြ​နဲ့ ​အ​႐ႈပ္​အ​ေထြး​ေတြ​ၾကား​က ​သူ့​တိုင္း​ျပည္​ကို ​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ​နိုင္​ငံ​ျဖစ္​ေအာင္ ​ဦး​ေဆာင္​ခဲ့​တဲ့ ​အ​႐ွိန္​အ၀ါ​ၾကီး​မား​တဲ့ ​နိုင္​ငံ​ေရး​သ​မား​တ​ဦး​အ​ျဖစ္ ​က​မၻာ​တ၀ွမ္း ​အ​သိ​အ​မွတ္​ျပု​ခံ​ရ​တာ​လည္း ​ျဖစ္​ပါ​တယ္။
​အ​႐ႈိ​ဆာ ​လူ​မ်ိုး​စု​ေခါင္း​ေဆာင္​တ​ေယာက္​ရဲ့ ​သား​ျဖစ္​တဲ့​  ​မင္​ဒဲ​လား​ကို ၁၉၁၉ ​ခု​နွစ္ ​ဇူ​လုိင္ ၁၈ ​ရက္​ေန့​က ​ထ​ရန္​စ​ေက ​နယ္​ေျမ​မွာ ​ေမြး​ဖြား​ခဲ့​တာ​ျဖစ္​ပါ​တယ္။  ​သူ​ဟာ ​ဖို့​ဒ္​ဟဲ ​တ​ကၠ​သိုလ္​မွာ ​ပ​ညာ​သင္​ယူ​ေန​ခ်ိန္​အ​တြင္း ​ေက်ာင္း​သား​ေ​႐ြး​ေကာက္​ပြဲ​ေတြ​ကို ​သ​ပိတ္​ေမွာက္​တာ​ေတြ ​ျဖစ္​လာ​ခဲ့​ျပီး ​သူ​ရဲ့ ​စာ​သင္​ယူ​ေန​မႈ​လည္း ​တ​ပိုင္း​တ​စ​နဲ့ ​ရပ္​တန့္​သြား​ခဲ့​ေပ​မယ့္ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​ဥ​ပ​ေဒ​ဘာ​သာ​ရပ္​ကို ​ဆက္​လက္​ေလ့​လာ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
Photo by Reuters
Photo by Reuters
ေ​႐ြွႊ​မိုင္း​တ​ခု​ရဲ့ ​လံု​ျခံု​ေရး​အ​ေစာင့္​အ​ျဖစ္ ​ပ​ထ​မ​ဆံုး ​အ​လုပ္ ​စ​တင္​လုပ္​ကိုင္​ခဲ့​ျပီး ​ေနာက္​ပိုင္း​ေတာ့ ​အိမ္​ျခံ​ေျမ ​အ​က်ဳိး​ေဆာင္​အ​ျဖစ္ ​လုပ္​ကိုင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၄၈ ​ခု​နွစ္​မွာ ​လူ​မ်ိုး​ေရး​ခြဲ​ျခား​မႈ​ေတြ ​စ​ျဖစ္​လာ​ျပီး​ေနာက္​မွာ​ေတာ့ ​သူ​နဲ့ ​တ​ျခား ​လူ​ငယ္​ေတြ​ဟာ ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္ ​အ​မ်ိုး​သား​ကြန္​ဂ​ရက္ (ANC ​ရဲ့ ​ေခါင္း​ေဆာင္​ပိုင္း​ကို ​ေန​ရာ​ယူ​ခဲ့​ၾက​ျပီး​  ​စစ္​ေရး​ေရာ ​နိုင္​ငံ​ေရး​ပါ ​စည္း​ရံုး​တိုက္​ပြဲ၀င္​တဲ့ ​အ​ဖြဲ့​အ​စည္း​အ​ျဖစ္ ​ေျပာင္း​လဲ ​ခဲ့​ပါ​တယ္။  ​အ​ၾကမ္း​မ​ဖက္ ​ေဆာင္​႐ြက္​ခ်က္​ေတြ ​လုပ္​ေဆာင္​ခ်ိန္​မွာ​ပဲ ANC ​ကြန္​ဂ​ရက္​ဟာ ​လူ​ေပါင္း ၈၅၀၀ ​ေလာက္ ​အ​ဖမ္း​ခံ​ခဲ့​ရ​တဲ့ ​ျပည္​သူ့​ဆ​နၵ​ျပ​ပြဲ​ေတြ​ကို ​လုပ္​ေဆာင္​လာ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၆၀ ​ခု​နွစ္​က ​႐ွာ​ေပ​ေဗး​လ္​မွာ ​လူ​မ်ိုး​ေရး​ခြဲ​ျခား​တဲ့ ​ဥ​ပ​ေဒ​ေတြ​ကို ​ဆ​နၵ​ျပ​ပြဲ​အ​တြင္း ​လံု​ျခံု​ေရး ​တပ္​ဖြဲ့​ေတြ​ေၾကာင့္ ​အ​မ်ိုး​သ​မီး​နဲ့ ​က​ေလး​ငယ္​ေတြ ​အ​ပါ​အ၀င္ ​လူ​မည္း ၆၉ ​ေယာက္ ​ေသ​ဆံုး​ခဲ့​ရ​တာ​ဟာ ​အ​ေရး​ၾကီး​တဲ့ ​အ​ေျပာင္း​အ​လဲ​ေတြ ​ျဖစ္​ေပၚ​လာ​တဲ့ ​အ​ခ်ိန္​အ​ခါ​ကို ​က်​ေရာက္​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။
​ဒီ​လို ​လူ​ေတြ ​အ​စု​အ​ျပံု​လိုက္ ​အ​သတ္​ခံ​ရ​မႈ​ဟာ ANC ​ရဲ့ ​အ​ၾကမ္း​မ​ဖက္​ေရး ​မူ၀ါ​ဒ​ကို ​စြန့္​လြွႊတ္​လိုက္​ေစ​ျပီး ​လက္​နက္​ကိုင္ ​ခု​ခံ​ေတာ္​လွန္​ၾက​ဖို့ ​ပ​ထ​မ​ဆံုး ​စည္း​ရံုး​ေျပာ​ဆို​သူ​ေတြ​ထဲ​မွာ ​မင္​ဒဲ​လား ​ကိုယ္​တိုင္ ​ပါ၀င္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၆၁ ​ခု​နွစ္​မွာ ​ေျမ​ေအာက္ ​ေတာ္​လွန္​ေရး​ပံု​စံ​ကို ​သြား​ရင္း ​တိုင္း​ျပည္​ရဲ့​လွံ​တံ​လို့ ​အ​မည္​ရ​တဲ့​  ​ေအ​အန္​စီ ​ရဲ့ ​လက္​နက္​ကိုင္​တပ္​ဖြဲ့​ကို ​ဖြဲ့​စည္း​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​ေနာက္ ၂ ​နွစ္​တာ ​ကာ​လ​အ​တြင္း​မွာ​ေတာ့ ANC ​ဟာ ​အ​မ်ား​ျပည္​သူ​ပိုင္ ​အ​ေဆာက္​အ​ဦ ​ေတြ​နဲ့ ​ဓာတ္​အား​လိုင္း​ေတြ​ကို ​ေဖာက္​ခြဲ​ဖ်က္​ဆီး​တာ​ေတြ၊ ​တယ္​လီ​ဖုန္း ​ဆက္​သြယ္​ေရး​ေတြ ​ျဖတ္​ေတာက္​ျပီး ​ေန​ရာ​အ​နွံ့ ​မီး​ကြင္း​ပစ္ ​မီး​႐ႈိ့​တာ​ေတြ​ကို​လည္း ​လုပ္​ေဆာင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​က​ေန ​ထြက္​ခြာ​ျပီး ​အာ​ဖ​ရိ​က​တိုက္​နဲ့ ​ဥ​ေရာ​ပ​ဆီ ​ခ​ရီး​ထြက္​ျပီး ​ေျပာက္​က်ား ​စစ္​ဆင္​ေရး​နဲ့ ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္ ​အ​မ်ိုး​သား ​ကြန္​ဂ​ရက္​အ​တြက္ ​ကူ​ညီ​ေထာက္​ပံ့​မႈ​ေတြ ​တည္​ေဆာက္​တာ​ေတြ ​လုပ္​ေဆာင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၆၂ ​မွာ ​သူ​ျပန္​လာ​ေတာ့ ​အ​ဖမ္း​ခံ​ရ​ျပီး ​လႈံ့​ေဆာ္​မႈ၊ ​နိုင္​ငံ​မွ ​တ​ရား​မ၀င္ ​ထြက္​ခြာ​မႈ​ေတြ​အ​တြက္ ​ေထာင္ ၅ ​နွစ္ ​က်​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​ေထာင္​ဒဏ္ ​က်​ခံ​ေန​ရ​စ​ဥ္​အ​တြင္း​မွာ​ပဲ ၁၉၆၃ ​ခု​နွစ္​မွာ ​မင္​ဒဲ​လား​ကို ​ေနာက္​ထပ္ ​လူ​မ်ိုး​ေရး​ခြဲ​ျခား​မႈ ​ဆန့္​က်င္​သူ​ေတြ​နဲ့​အ​တူ ​နိုင္​ငံ​ေတာ္​ပုန္​ကန္​မႈ​နဲ့ ​တ​ရား​ထပ္​စြဲ​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ၁၉၆၄ ​ခု​နွစ္​မွာ​ေတာ့ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​အ​လုပ္​ၾကမ္း​နဲ့ ​ေထာင္​ဒဏ္​တ​သက္ ​ျပစ္​ဒဏ္​ခ်​မွတ္​ခံ​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။
​အဲ​ဒီ​အ​ခ်ိန္​တုန္း​က ​တ​သက္​တ​ကၽြန္း​ဆို​တဲ့ ​ေထာင္​ဒဏ္​ဟာ ​ေကာင္း​မြန္​စြာ​ေန​ထိုင္​ရင္  ​အ​နွစ္ ၂၀ ​လို့ ​သတ္​မွတ္​ထား​တာ​ျဖစ္​ေပ​မယ့္ ​ကိပ္​ေတာင္း​ျမို့​ျပင္​ဘက္ ​ေတ​ဘလ္​ကမ္း​ေျခ​က ​နာ​မည္​ေက်ာ္ ​ေရာ့​ဘန္​ကၽြန္း ​အ​က်​ဥ္း​စ​ခန္း​မွာ ​ေက်ာက္​ခြဲ​ေက်ာက္​ထု ​လုပ္​ကိုင္​ခဲ့​ရ​တဲ့ ​မင္​ဒဲ​လား​က​ေတာ့ ၂၇ ​နွစ္ ​ေထာင္​က်​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​နဲ့ ​သူ့​ရဲ​ေဘာ္​ေတြ ​ေထာင္​တြင္း​မွာ ​ပင္​ပန္း​ဆင္း​ရဲ​ေန​ခ်ိန္​မွာ  ​ေအ​အန္​စီ ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္ ​အ​မ်ိုး​သား ​ကြန္​ဂ​ရက္​ဟာ ​တား​ျမစ္​ပိတ္​ပင္​ခံ​ထား​ရ​ေပ​မယ့္ ​မ​စြန့္​ခြာ​ခဲ့​ပါ​ဘူး​။ ​လူ ​ေထာင္​ေပါင္း​မ်ား​စြာ ​ေသ​ဆံုး​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။ ​ဒါ​ေပ​မယ့္​လည္း ​အ​စိုး​ရ​က ​ပို​ျပီး ​နွိမ္​နင္း​ျဖို​ခြင္း​တာ​ေတြ ​လုပ္​ေလ​ေလ ​လူ​မည္း ​လူ​ငယ္​ေတြ​က​လည္း ​ပို​ျပီး ​ေတာ္​လွန္​တိုက္​ခိုက္​ၾက​ေလ ​အ​႐ွိန္​ျမင့္​လာ​ခဲ့​ၾက​ပါ​တယ္။ ​ထိ​ေရာက္​တဲ့ ​ေျပာက္​က်ား ​တိုက္​ခိုက္​ေရး​အ​ဖြဲ့ ​မ​႐ွိ​ေသး​ေပ​မယ့္​လည္း ​ေအ​အန္​စီ ​ဟာ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​ရဲ့ ​ျပည္​တြင္း​ျပည္​ပ​က ​ေထာက္​ပံ့​ကူ​ညီ​မႈ​ေတြ ​ရ​ခဲ့​ျပီး ​လူ​မည္း​ေက်ာင္း​ေတြ​မွာ ​သ​ပိတ္​ေမွာက္​တာ​ေတြ၊ ​လူ​ျဖူ​ေတြ​ရဲ့ ​စီး​ပြား​ေရး​ေတြ​ကို ​သ​ပိတ္​ေမွာက္​တာ​ေတြ​ကို ​လုပ္​ေဆာင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၈၈ ​မွာ​ေတာ့ ​မင္​ဒဲ​လား​ရဲ့ ​အ​သက္ ၇၀ ​ျပည့္ ​ေမြး​ေန့​အ​ထိမ္း​အ​မွတ္​အ​ျဖစ္ ​က​မၻာ့ ​ေပါ့​ပ္​နဲ့ ​ေရာ့​ခ္ ​ဂီ​တ​အ​နု​ပ​ညာ​႐ွင္​ေတြ​က ​ဂုဏ္​ျပု​ဂီ​တ​ပြဲ​တစ္​ခု ​က်င္း​ပ​ခဲ့​တာ​ကို ​လူ​ေပါင္း ​သန္း ၄၀၀ ​ေလာက္ ​ၾကည့္​႐ႈ​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​လူ​နည္း​နည္း​ေလာက္​က​ပဲ ​သူ့​ကို ​သိ​ၾက​တယ္​လို့ ​ထင္​ထား​ေပ​မယ့္ ​သူ​ဟာ ​က​မၻာ့​အ​ေက်ာ္​ၾကား​ဆံုး ​နိုင္​ငံ​ေရး​အ​က်​ဥ္း​သား ​ျဖစ္​လာ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​သူ့​လြတ္​ေျမာက္​ဖို့​အ​တြက္ ​ညွိ​နႈိင္း​ရ​တာ​မ်ိုး​ကို ​ျငင္း​ဆန္​ျပီး ​ေထာင္​ထဲ​မွာ ​နွစ္​ေပါင္း ၃၀ ​ေလာက္ ​က်​ခံ​ခဲ့​ျပီး​ေနာက္​မွာ​ေတာ့ ​ဗစ္​တာ​ဗာ​စ​တာ ​ေထာင္​က​ေန ၁၉၉၀ ​ေဖ​ေဖာ္၀ါ​ရီ​လ ၁၁ ​ရက္​ေန့​မွာ ​လြတ္​ေျမာက္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
“​ဒီ​ဂိတ္​ေတြ​ကို ​ျဖတ္​ေက်ာ္​လမ္း​ေလွ်ာက္​လာ​ရင္း ​အ​သက္ ၇၁ ​နွစ္ ​ျပည့္​တဲ့​အ​ခ်ိန္​မွာ ​ငါ့​ဘ၀​ကို ​အ​သစ္​ျပန္​စ​ခဲ့​ျပီ​လို့​ေတာင္ ​ခံ​စား​ရ​တယ္။ ​ရက္​ေပါင္း ၁ ​ေသာင္း ​ေထာင္​တြင္း​ေန့​ရက္​ေတြ ​ေနာက္​ဆံုး​ေတာ့​လည္း ​ျပီး​ဆံုး​သြား​ပါ​ျပီ” ​လို့ ​မင္​ဒဲ​လား​က ​ေထာင္​က ​လြတ္​တဲ့​ေန့​နဲ့​ပတ္​သက္​ျပီး ​ေရး​သား​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​သူ ​ေထာင္​က​လြတ္​လို့ ၂ ​ရက္​အ​ၾကာ ​အိမ္​အ​ျပန္​ခ​ရီး​မွာ​ေတာ့ ​ဆို၀ီ​တို ​လူ​ထု​ဟာ ​အုတ္​ေအာ္​ေသာင္း​တင္း ​ၾကို​ဆို​ခဲ့​ၾက​ျပီး ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က ​သ​မိုင္း​မွာ ​အ​ၾကီး​ဆံုး ​နိုင္​ငံ​ေရး​ဆိုင္​ရာ ​လူ​ထု​စည္း​ေ၀း​ၾကီး​ကို ​အား​က​စား​ရံု​ၾကီး​မွာ ​လူ​ေပါင္း ၁ ​သိန္း ၂ ​ေသာင္း​ေက်ာ္​ေလာက္ ​စုေ၀း​ခဲ့​ၾက​ပါ​တယ္။
​ေနာက္​ေတာ့ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ၃ ​လ​အ​တြင္း​မွာ​ပဲ ​သူ့​ရဲ့ ​မ​ဖ်က္​သိမ္း​ေသး​တဲ့​  ​ေအ​အန္​စီ ​ကိုယ္​စား​လွယ္​အ​ဖြဲ့​ကို ​ဦး​ေဆာင္​ျပီး ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​သ​မၼ​တ F.W ​ဒီ​က​လပ္​နဲ့ ​အ​စိုး​ရ​အာ​ဏာ​ပိုင္​ေတြ​ကို ​ပ​ထ​မ​ဆံုး​အ​ၾကိမ္ ​မ်က္​နွာ​ခ်င္း​ဆိုင္ ​ေတြ့​ဆံု​ေဆြး​ေနြး​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ၁၉၉၁ ​ဇူ​လိုင္​မွာ​ေတာ့ ​က်န္း​မာ​ေရး​မ​ေကာင္း​တဲ့ ​အို​လီ​ဗာ ​တမ္​ဘို​ရဲ့ ​ေန​ရာ​မွာ ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္​အ​မ်ိုး​သား​ကြန္​ဂ​ရက္​ရဲ့ ​ဥ​ကၠ​႒​အ​ျဖစ္ ေ​႐ြး​ေကာက္​ခံ​ရ​ျပီး ​လူ​ျဖူ​ေတြ ​ဦး​ေဆာင္​တဲ့​အ​စိုး​ရ​အ​ဖြဲ့​နဲ့ ​ေစ့​စပ္​ညွိ​နႈိင္း​ဖို့ ​အ​ခြင့္​အာ​ဏာ ​ေပး​အပ္​ခံ​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။
​လူ​ျဖူ​ေတြ​ရဲ့ ​အုပ္​စိုး​မႈ​ကို ​အ​ဆံုး​သတ္​ဖို့​နဲ့ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​နိုင္​ငံ​ကို ​လူ​မ်ိုး​ေပါင္း​စံု ​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ ​နိုင္​ငံ​အ​ျဖစ္ ​အ​သြင္​ေျပာင္း​လဲ​ဖို့ ​ေဖာ္​ေဆာင္​တဲ့ ​ၾကိုး​ပမ္း​မႈ​ေတြ​ကို ​အ​သိ​အ​မွတ္​ျပု​တဲ့​အ​ေန​နဲ့ ​မင္​ဒဲ​လား​နဲ့ ​ဒီ​က​လပ္​ဟာ ၁၉၉၃ ​ခု​နွစ္​မွာ ​နို​ဘယ္လ္​ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​ဆု ​ပူး​တြဲ ​ခ်ီး​ျမွင့္​ခံ​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။ ​ဒီ​က​လပ္​ရဲ့ ​အ​စိုး​ရ​ဟာ ​နိုင္​ငံ​ေရး​နဲ့ ​လူ​မ်ိုး​စု​ေရး ​အ​ၾကမ္း​ဖက္​မႈ​ေတြ​ကို ​ရပ္​ဆိုင္း​သြား​ေအာင္ ​လုပ္​ေဆာင္​တာ ​မ​လံု​ေလာက္​ေသး​ဘူး​လို့ ​မင္​ဒဲ​လား​က ​စြပ္​စြဲ ေ၀​ဖန္​ေပ​မယ့္​လည္း ​အ​မ်ိုး​သား​ရင္​ၾကား​ေစ့​ေရး ​လ​ကၡ​ဏာ​တ​ရပ္​အ​ျဖစ္ ​ဒီ​ဆု​ကို ​ပူး​တြဲ​လက္​ခံ​ဖို့ ​သ​ေဘာ​တူ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​ရဲ့ ​ပ​ထ​မ​ဆံုး ​လူ​မ်ိုး​ေပါင္း​စံု ေ​႐ြး​ေကာက္​ပြဲ​ကို ​ဦး​ေဆာင္​ေန​စ​ဥ္​အ​တြင္း​မွာ ​အ​ဓိ​က​အား​ျဖင့္ ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္ ​အ​မ်ိုး​သား​ကြန္​ဂ​ရက္ ANC ​နဲ့ Inkatha Freedom Party (IFP ​ေထာက္​ခံ​သူ​ေတြ​အ​ၾကား ​ျဖစ္​ခဲ့​တဲ့ ​နိုင္​ငံ​ေရး​အ​ၾကမ္း​ဖက္​မႈ​မွာ ​လူ​ေထာင္​ေပါင္း​မ်ား​စြာ ​ေသ​ဆံုး​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။ ​နိုင္​ငံ​ရဲ့ ​ဖြဲ့​စည္း​ပံု​အ​ေျခ​ခံ​ဥ​ပ​ေဒ​မွာ ​ဇူး​လူး ​နန္း​ဆက္​က ​အ​ခိုင္​အ​မာ ​ေန​ရာ​ယူ​ထား​တာ​ကို ​ဖြဲ့​စည္း​ပံု​ျပင္​ဆင္​ခ်က္​ဆိုင္​ရာ ​သ​ေဘာ​တူ​ညီ​မႈ ​ရ​ထား​ျပီး​ေနာက္​မွာ ​မင္​ဒဲ​လား​၊ IFP ​ေခါင္း​ေဆာင္ ​မန္​ဂို​ဆူ​တူ ​ဘူ​သီ​လယ္​ဇီ​နဲ့ ​ဒီ​က​လပ္​တို့​အ​ၾကား​က ​ေဆြး​ေနြး​မႈ​ေတြ​မွာ ​ေနာက္​ဆံုး​မွာ​ေတာ့ ​ဘူ​သီ​လယ္​ဇီ​ဟာ ေ​႐ြး​ေကာက္​ပြဲ​ကို ​သ​ပိတ္​ေမွာက္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၉၄ ​ဧ​ျပီ​လ​မွာ ​က်င္း​ပ​တဲ့ ၄ ​ရက္​တာ ေ​႐ြး​ေကာက္​ပြဲ ​မဲ​ဆ​နၵ​ေပး​ရက္​ေတြ ​အ​တြင္း​မွာ ​ေတာ့ ​ခန့္​မွန္း ​လူ ၂၃ ​သန္း​ေလာက္​ဟာ ​အ​ၾကမ္း​ဖက္​မႈ ​မ​႐ွိ ​မဲ​ဆ​နၵ​ေပး​ခဲ့​ၾက​ရ​ပါ​တယ္။ ​မင္​ဒဲ​လား​ရဲ့ ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္ ​အ​မ်ိုး​သား ​ကြန္​ဂ​ရက္​က ၆၂.၂၅ ​ရာ​ခုိင္​နႈန္း ​နဲ့ ​မဲ​ဆ​နၵ ​အ​နိုင္​ရ​ခဲ့​ျပီး ​ေဒ​သ​ဆိုင္​ရာ ​အ​စည္း​အေ၀း ၉ ​ခု​မွာ ၈ ​ခု​ကို ​ထိန္း​ခ်ဳပ္​ထား​နိုင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၁၉၉၄ ​ေမ​လ ၁၀ ​ရက္​ေန့​မွာ​ေတာ့ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​က​မၻာ့​ပ​ရိ​သတ္ေ​႐ွ့​ေမွာက္​မွာ​ပဲ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​ရဲ့ ​ပ​ထ​မ​ဆံုး​နိုင္​ငံ့​ေခါင္း​ေဆာင္​အ​ျဖစ္ ​တ​ရား​၀င္ ​ခန့္​အပ္​ခံ​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။
​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က ​လူ​မည္း ​သန္း​ေပါင္း​မ်ား​စြာ ​စိတ္​ကူး​ယ​ဥ္ ​အိမ္​မက္​ျဖစ္​တဲ့ ​မင္​ဒဲ​လား ​သ​မၼ​တ ​တာ၀န္ ​ထမ္း​ေဆာင္​မႈ​ဟာ ​တ​ကယ္ ​ျဖစ္​လာ​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ၁၉၉၅ ​က​မၻာ့​ဖ​လား ​ေဘာ​လံုး​ျပိုင္​ပြဲ ​အ​တြင္း​မွာ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​ရဲ့ ​လူ​ျဖူ​အ​မ်ိုး​သား ​ရပ္​ဘီ ​အား​က​စား​အ​သင္း​ရဲ့ ​ဂ်ာ​ဆီ​အ​က်ၤီ ၀တ္​ဆင္​လိုက္​ခ်ိန္​မွာ ​လူ​ျဖူ​ေတြ​အ​ေပၚ ​သူ ​ေအာင္​ျမင္​မႈ ​ရ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​က​မၻာ့​စင္​ျမင့္​ေပၚ​မွာ ​အ​ဓိ​က​ေန​ရာ​မွာ ​ပါ၀င္​ခဲ့​ျပီး ​သူ​နဲ့​က​မၻာ​ၾကီး ​တ​သား​တည္း ​႐ွိ​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​သူ့​ရဲ့ ​လူ​သား​ဆန္​မႈ၊ ​ဂုဏ္​သိ​ကၡာ​နဲ့ ​အ​ျမဲ​ျပံုး​ေန​တဲ့ ​သူ့​အ​သြင္​ကို ​အ​ေမ​ရိ​ကန္ ​သ​မၼ​တ​ေဟာင္း ​ဘီလ္​က​လင္​တန္​က​ေန ​ဒ​လိုင္း​လား​မား​အ​ထိ ​က​မၻာ့​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြ ​ခ်ီး​က်ဴး​ခဲ့​ၾက​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​ဇိုင္​ဘီ​ရန္​သ​မၼ​တ ​မို​ဘူ​တူ ​ဆီ​ဆီ ​ဆီ​ကို​နဲ့ ​သူ​ပုန္​ေခါင္း​ေဆာင္ ​ေလာ​ရန့္ ​ကာ​ဘီ​လာ ​တို့​အ​ၾကား ​ပ​ထ​မ​ဆံုး​အ​ၾကိမ္ ​မ်က္​နွာ​ခ်င္း​ဆိုင္ ​ေဆြး​ေနြး​ပြဲ​အ​တြင္း ​ၾကား​ေန​အ​ျဖစ္ ​ေဆာင္​႐ြက္​ေပး​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​သူ့​ရဲ့ ​ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​အ​က်ိုး​ေဆာင္​ေပး​မႈ ​ပ်က္​သြား​ခဲ့​ျပီး ​မို​ဘူ​တူ​က ​ျပည္​ပ​ကို ေ​႐ွာင္​တိမ္း​သြား​ကာ ​ကာ​ဘီ​လာ​က ​ဒီ​မို​က​ရက္​တစ္ ​ကြန္​ဂို​နိုင္​ငံ​ကို ​အ​မည္​ေပး ​အာ​ဏာ ​ယူ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​အာ​ဏာ​ကို ​တာ​႐ွည္​ဆုပ္​ကိုင္​မ​ထား​ပဲ ​သ​မၼ​တ​သက္​တမ္း ၅ ​နွစ္​ကို ​တ​ၾကိမ္​သာ ​ထမ္း​ေဆာင္​ျပီး ​မ်ိုး​ဆက္​သစ္ ​လူ​ငယ္​ေခါင္း​ေဆာင္ ​သာ​ဘို ​အမ္​ေဘ​ကီ​ကို ​ရာ​ထူး​လြွႊဲ​ေျပာင္း​ေပး​ခဲ့​တာ​လည္း ​အ​ျခား ​အာ​ဖ​ရိ​ကန္​ေခါင္း​ေဆာင္​ေတြ​အ​ၾကား ​ထူး​ျခား​တဲ့ ​စံ​န​မူ​နာ​တ​ခု ​ျဖစ္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​ရာ​ထူး​စြန့္​ျပီး​ေနာက္​မွာ​ေတာ့ ​နိုင္​ငံ​ေရး​၀ါ​ရင့္​ပု​ဂၢိုလ္ ​တ​ေယာက္​အ​ျဖစ္ ​ရပ္​တည္​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​သူ​ဟာ ​အ​ျခား​လူ​မ်ိုး​စု​ေတြ​အ​ၾကား ​စစ္​မက္​ျဖစ္​ပြား​မယ့္ ​ကိ​စၥ​ေတြ​မွာ ​အာ​ဏာ​ခြဲေ၀ ​ေဆာင္​႐ြက္​ဖို့ ​ၾကား​၀င္ ​အ​က်ိုး​ေဆာင္​ေပး​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​သူ့​နိုင္​ငံ​မွာ​ဆို​ရင္​လည္း ​အ​စိုး​ရ​ရဲ့ HIV/AIDS  ​ကိ​စၥ​ေတြ​မွာ ​အ​ျငင္း​ပြား​စ​ရာ ​သံုး​သပ္​ခ်က္​ေတြ​ကို ​လူ​သိ​႐ွင္​ၾကား ​စိန္​ေခၚ​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ၂၀၀၂ ​ခု​နွစ္ ​ဇူ​လိုင္​က ​ဘာ​စီ​လို​နာ​မွာ ​က်င္း​ပ​တဲ့ ​ကိုယ္​စား​လွယ္​ေပါင္း ၁ ​ေသာင္း​ခြဲ ​တက္​ေရာက္​ၾက​တဲ့ ​က​မၻာ့​အ​ၾကီး​ဆံုး AIDS ​ညီ​လာ​ခံ​ၾကီး​မွာ ​သူ့​ကို ​တ​ခဲ​နက္ ​ၾကို​ဆို​ခဲ့​ၾက​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​သူ့​ရဲ့ ​ပ​ရ​ဟိ​တ​လုပ္​ငန္း​ေတြ​အ​တြက္ ​နယ္လ္​ဆင္​မင္​ဒဲ​လား ​ေဖာင္​ေဒး​႐ွင္း​နဲ့ ​နယ္လ္​ဆင္​မင္​ဒဲ​လား ​က​ေလး​သူ​ငယ္ ​ရန္​ပံု​ေငြ​တို့​ိ​ကို ​တည္​ေထာင္​ထား​ျပီး ​အဲ​ဒီ​က​ေန​ရ​တဲ့ ​အ​လႉ​ေငြ​ေတြ​နဲ့ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က ​တ​နိုင္​ငံ​လံုး​မွာ ​စာ​သင္​ေက်ာင္း​ေတြ၊ ​ေဆး​ရံု၊ ​ေဆး​ခန္း​ေတြ​နဲ့ ​တ​ျခား​အ​ေဆာက္​အ​ဦ​ေတြ​ကို ​ေဆာက္​လုပ္​ေပး​ထား​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​အ​သက္​ၾကီး​ပိုင္း​မွာ ​လူ​ထု​ျမင္​ကြင္း​က​ေန ​အ​နား​ယူ​ခဲ့​ျပီး ​သူ့​မိ​သား​စု​ကို ​အ​ခ်ိန္​ေပး​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​ဒါ​ေပ​မယ့္ ​အ​ခါ​အား​ေလ်ာ္​စြာ ​လူ​ျမင္​ကြင္း ​ထြက္​လာ​တာ​မ်ိုး​၊ ​ရန္​ပံု​ေငြ ​႐ွာ​ေဖြ​ေရး​ပြဲ​ေတြ​ကို ​တက္​ေရာက္​ျခင္း​နဲ့ ​လာ​ေရာက္​ေတြ့​ဆံု​ၾက​တဲ့ ​ဂုဏ္​သ​ေရ​႐ွိ ​လူ​ၾကီး​မင္း​ေတြ​ကို ​လက္​ခံ​ေတြ့​ဆံု​ျခင္း​ေတြ​ကို​ေတာ့ ​ဆက္​လက္ ​လုပ္​ေဆာင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၂၀၀၇ ​ခု​နွစ္​မွာ ANC ​ေခါင္း​ေဆာင္​တ​ေယာက္​ျဖစ္​တဲ့ ​ဂ်က္​ေကာ့​ဘ္​ဇူး​မား​ရဲ့ ေ​႐ြး​ေကာက္​ပြဲ​ကို ​အ​က်ိုး​သက္​ေရာက္​ေစ​မယ့္ ​နိုင္​ငံ​ေရး​နဲ့ ​အာ​ဏာ ​အား​ျပိုင္​မႈ​ေတြ​မွာ ​ထိန္း​ေက်ာင္း​ေပး​ခဲ့​ျပီး ​သ​မၼ​တ ​သာ​ဘို ​အမ္​ေဘ​ကီ​က ​ရာ​ထူး​စြန့္​သြား​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ၂၀၀၉ ​ခု​နွစ္ ​ဧ​ျပီ​လ​မွာ ​ျပု​လုပ္​တဲ့ ​သ​မၼ​တေ​႐ြး​ေကာက္​ပြဲ​ေတြ​မွာ ​ဇူး​မား​ကို ​အား​ေပး​ေထာက္​ခံ​ခဲ့​ျပီး ANC ​ကြန္​ဂ​ရက္​ရဲ့ ၄ ​ၾကိမ္​ေျမာက္ ​ေအာင္​ျမင္​မႈ​အ​ျဖစ္ ​ဇူး​မား​ရဲ့ ​သ​မၼ​တ​ရာ​ထူး ​ဆက္​ခံ​ပြဲ​ကို ​တက္​ေရာက္​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ၅၂ ​သန္း​ေသာ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က ​ျပည္​သူ​ေတြ​အ​တြက္ ​သူ​ရဲ​ေကာင္း ​အ​ျဖစ္ ​ဆက္​႐ွိ​ေန​ခဲ့​ျပီး ​ျပီး​ခဲ့​တဲ့ ၂ ​နွစ္​က​ေတာ့ ​သူ့​ရဲ့​က်န္း​မာ​ေရး​အ​ေျခ​အ​ေန​ေၾကာင့္ ​မီ​ဒီ​ယာ​ေတြ​မွာ ​တ​ခါ ​သူ့​သ​တင္း​ေတြ ေ၀​ဆာ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
၂၀၁၁ ​ခု​နွစ္ ​ဇန္​န၀ါ​ရီ​လ​မွာ ​အ​သက္​႐ႉ​ခက္​ခဲ​တဲ့ ​အ​ေျခ​အ​ေန​ေၾကာင့္ ​ေဆး​ရံု​တက္​ခဲ့​ရ​ပါ​တယ္။ ​ဒီ​နွစ္ ​ေဖ​ေဖာ္၀ါ​ရီ​လ​မွာ ​ျပင္း​ထန္​တဲ့ ၀မ္း​ဗိုက္​နာ​က်င္​မႈ ​ခံ​စား​ရ​လို့ ​ပ​ရီ​တိုး​ရီး​ယား​စ္ ၁ ​စစ္​ေဆး​ရံု​ကို ​တက္​ခဲ့​ရ​ပါ​ေသး​တယ္။ ​ေနာက္​ပိုင္း​မွာ​လည္း ​သူ့​ရဲ့​က်န္း​မာ​ေရး​အ​ေျခ​အ​ေန​ေၾကာင့္ ​အေ​႐ွ့​ဘက္​အ​ငူ​က ​ဘိုး​ဘြား​ပိုင္ ​က်ဴ​နု​႐ြာ​ေလး​မွာ ​သြား​ေရာက္ ​အ​နား​ယူ​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​တ​ျဖည္း​ျဖည္း ​က်န္း​မာ​ေရး ​ယို​ယြင္း​လာ​တာ​ေၾကာင့္ ​နာ​မည္​ၾကီး ​ျပည္​တြင္း​ျပည္​ပ ​ဧည့္​သည္​ေတာ္​ေတြ​ကို ​လက္​ခံ ​ေတြ့​ဆံု​ခဲ့​ေပ​မယ့္​လည္း ​လူ​ျမင္​ကြင္း​ကို​ေတာ့ ​မ​ထြက္​နိုင္​ေတာ့​ပါ​ဘူး​။
​နယ္လ္​ဆင္​မင္​ဒဲ​လား​ရဲ့ ​နိုင္​ငံ​ေရး​ဩ​ဇာ ​အ​႐ွိန္​အ၀ါ​နဲ့ ​သူ့​ကို ​ေထာင္​ဒဏ္ ၂၇ ​နွစ္ ​ခ်​မွတ္​ခဲ့​တဲ့ ​လူ​ျဖူ​အုပ္​စိုး​သူ​ေတြ​နဲ့ ​အ​မ်ိုး​သား ​ရင္​ၾကား​ေစ့​ေရး ​ေဆာင္​႐ြက္​နိုင္​ျခင္း​ေတြ​ဟာ ​လူ​ျဖူ​ေတြ ​အုပ္​စိုး​ထား​တဲ့ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က​နိုင္​ငံ​ကို ​ျပည္​တြင္း​စစ္ ​မ​ျဖစ္​ေစ​ပဲ ​ဒီ​မို​က​ေရ​စီ​နိုင္​ငံ​အ​ျဖစ္ ​ကူး​ေျပာင္း​နိုင္​ခဲ့​ပါ​တယ္။ ​သူ့​ရဲ့​တ​သက္​တာ​မွာ ​အ​မ်ိုး​သား​ေရး ​ၾကိုး​ပမ္း​မႈ​ေတြ​နဲ့ ​ေထာင္​သြင္း ​အ​က်​ဥ္း​ခ်​ခံ​ရ​ျပီး​ေနာက္​မွာ​ေတာ့ ​က​မၻာ့​အ​နာ​မည္​အ​ၾကီး​ဆံုး ​အ​က်​ဥ္း​သား​အ​ျဖစ္​က​ေန ​က​မၻာ့ ​အ​ေလး​စား​ရ​ဆံုး ​နိုင္​ငံ​ေရး ၀ါ​ရင့္​ပု​ဂၢိုလ္​တ​ေယာက္ ​ျဖစ္​လာ​ခဲ့​ပါ​တယ္။
​အာ​ဖ​ရိ​က​ရဲ့ ၀ါ​ရင့္ ​နိုင္​ငံ​ေရး​ဩ​ဇာ ​ၾကီး​မား​တဲ့​ပု​ဂၢိုလ္​နဲ့ ​စိတ္​ဓာတ္​ပိုင္း​ဆိုင္​ရာ ​စံ​ျပ​ပု​ဂၢိုလ္​အ​ျဖစ္ ​ေတာင္​အာ​ဖ​ရိ​က ​အ​သိုင္း​အ၀ိုင္း​ေပါင္း​စံု​က ​သံ​သ​ယ​မ​႐ွိ ​ခ်ီး​က်ဴး​ဂုဏ္​ျပု​ရ​တဲ့ ​မင္​ဒဲ​လား​ဟာ ​နိုင္​ငံ​တ​ကာ​က ​ခ်စ္​ခင္​ေလး​စား​မႈ၊ ​အား​က်​ၾကည္​ညို​မႈ၊ ​ဂုဏ္​သိ​ကၡာ​ၾကီး​ျမတ္​မႈ​ေတြ​နဲ့ ​ျပည့္​စံု​တဲ့​ပု​ဂၢိုလ္​ၾကီး​တ​ေယာက္ ​ျဖစ္​ပါ​တယ္။

0 comments:

 
Design by Wordpress Theme | Bloggerized by Free Blogger Templates | coupon codes