ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လမ္းလြဲမသြားရေလေအာင္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ဟန္႔တားရာ ေရာက္ဖို႔အတြက္သတိထားေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ က်င့္၀တ္သိကၡာနဲ႔ညီတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ကို အားေပးတဲ့ အဖြဲ႔ေပါင္း ၁၂ ခုက သမၼတ အိုဘားမားအစိုးရကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ အခ်ိန္မတန္ေသးဘူးလို႔လည္း သူတုိ႔က ေျပာပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ အခုလုိ ေျပာဆိုၾကတာ ပါလဲဆိုတာ အျပည့္အစံုကို မခင္ျဖဴေထြးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျပန္႐ုပ္ သိမ္းေနခ်ိန္၊ လာမယ့္ ေမလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာလည္း အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒေတြကို ေနာက္ထပ္ သက္တမ္းတိုးမတိုး ဆံုးျဖတ္ဖို႔ ရွိေနခ်ိန္ မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းရာမွာ သတိထား ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ အေျခစိုက္တဲ့ က်င့္၀တ္ သိကၡာနဲ႔ညီတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကိုသာ အားေပးတဲ့ အဖြဲ႔ေပါင္း ၁၂ ဖြဲ႔က အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမားဆီကို ေမလ ၁၁ ရက္ေန႔က စာေရးသား ေပးပို႔ၿပီး တိုက္တြန္းခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနဟာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြအတြက္ အဆင္သင့္ အေနအထားမွာ မရွိေသးဘူးလို႔ အခု တိုက္တြန္းစာ ေရးသားတဲ့အဖြဲ႔ ၁၂ ဖြဲ႔ထဲက တခုျဖစ္တဲ့ Conflict Risk Network အဖြဲ႔ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Kathy Mulvey က ေျပာပါတယ္။

“က်မတို႔ ရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္၊ က်မတုိ႔နဲ႔အတူ ပါ၀င္တဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ မရွိေသးဘဲနဲ႔ ေနာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကို ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ အာမခံခ်က္ တစံုတရာ မရွိေသးဘဲနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ မလုပ္သင့္ေသးဘူး ဆိုတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ခုခ်ိန္မွာ သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါႂကြယ္၀တဲ့ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ စစ္ပြဲေတြ ဆက္ၿပီး ရွိေနတုန္းပါ။ အခုလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ပိုၿပီး ဆိုးရြားေအာင္ တြန္းအားေပး ရာ ေရာက္ႏုိင္သလုိ ဒီီမိုကေရစီ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ထိခိုက္ေကာင္း ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။”

အခုလို စိုးရိမ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚထားရွိတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းတဲ့ေနရာမွာ သတိနဲ႔ ကုိင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းတာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း Kathy Mulvey က ေျပာပါတယ္။

“ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္တဲ့ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို က်မတို႔ ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳခ်င္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြအတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ အျဖစ္မွန္ အေျခအေန၊ ျပည့္စံု ခိုင္မာတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို သိဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမႈေတြ၊ အဂတိ လုိက္စားမႈေတြအတြက္ အဓိက တာ၀န္ရွိသူတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါ။ မၾကာေသးခင္က အစီရင္ခံစာေတြအရ မ်က္ျမင္ေတြ႔ရွိသူေတြရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္ေတြအရ က်မတို႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္က ကခ်င္ျပည္နယ္လို ေဒသေတြမွာ စစ္တပ္အင္အား တိုးခ်လာေနတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။”

အိုဘားမားအစိုးရအေနနဲ႔ က်င့္၀တ္သိကၡာနဲ႔ညီတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို အားေပးတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရွင္ အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို အေလးထားၿပီး ဒီ ေမလ ၂၀ ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ မူ၀ါဒ အေျပာင္းအလဲ လုပ္သင့္မသင့္ စဥ္းစားရာမွာေရာ ေနာက္ပိုင္း ကိစၥေတြမွာပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစား လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္း လည္း Kathy Mulvey က ေျပာပါတယ္။

ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၁ သိန္း ၁ ေသာင္း ၅ ေထာင္ေက်ာ္ ပိုင္ဆုိင္မႈ ေငြပမာဏ အင္အားရွိတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ သူေတြ၊ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အစုရွယ္ယာရွင္ေတြက သမၼတ အုိဘားမားကို လက္မွတ္ေရးထိုး ေပးပို႔ ခဲ့ၾက တာပါ။ ဒီလို အေရးပါတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အသံျဖစ္လို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ အေလး အနက္ထား စဥ္းစားသင့္တယ္လို႔လည္း Kathy Mulvey က ေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ဥပေဒသက္တမ္း တိုးသင့္ မသင့္ကို ဒီလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ ဆံုးျဖတ္ၾကမွာျဖစ္သလို အေမရိကန္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြအၾကား မွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အားလံုးကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ဖို႔ တိုက္တြန္းေနသူေတြရွိသလို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ နားခ်ေနသူေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရရွည္ခိုင္မာတဲ့ စီးပြားေရးတရပ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔ အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေရွ႕ဆက္ တြန္းအားေပးရာေရာက္ဖုိ႔ အတြက္ ျမန္မာအေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလ ၂၀ ရက္ေန႔ကလည္း အေမရိကန္ စီးပြားေရးကုမၸဏီ ၁၃ ခုက သမၼတ အုိဘားမားဆီကို စာေရးသား ေပးပို႔ခဲ့ၾကပါေသးတယ္ရွင္။

Ref: VOA