အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ မွန္ကန္သင့္ေတာ္တဲ့ သေႏၶတားနည္း တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ရတာ အေတာ္ေလး ခက္တဲ့ ကိစၥတစ္ရပ္ပါပဲ။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳျပီး သေႏၶတားေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ သြားေရာက္ေဆြးေႏြး အစစ္ေဆးခံသူ အေရအတြက္ဟာ အရမ္းနည္းျပီး လြယ္လြယ္ကူကူ ေဆးကတ္ပဲ ၀ယ္ေသာက္လိုက္သူေတြ၊ သူမ်ားထိုးလို႔ သံုးလေဆးပဲ ေျပးထိုးသူေတြ အေရအတြက္က သိသိသာသာ မ်ားေနၾကပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ရင္ အဆင္ေျပရင္ ေတာ္ေသးရဲ့။ အဆင္မေျပရင္ ေရရွည္မွာ က်န္းမာေရး လူမွဳေရး ျပႆနာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ၾကံဳရတတ္ၾကတာ အားလံုး အသိပါပဲ။ အမ်ားဆံုး ၾကားရတဲ့ ျပႆနာေတြက ရာသီ ပံုမွန္မလာျခင္း၊ ေသြးဆင္းမ်ားျခင္း၊ နည္းျခင္း၊ အသားအေရ ညစ္ႏြမ္းျခင္း၊ အ၀လြန္လာျခင္း၊ ပိန္ေျခာက္သြားျခင္း စတာေတြ ျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ဒီလို ျဖစ္ရသလဲ ဆိုေတာ့ မိမိနဲ႔ ကိုက္ညီျပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ သေႏၶတားနည္းကို သိပၸံနည္းက်က် မေရြးခ်ယ္ပဲ ၾကံဳသလို အဆင္ေျပသလို လုပ္ၾကလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးမွာ ယေန႔ေခတ္ အလြယ္တကူရရွိႏိုင္ျပီး အသံုးမ်ားတဲ့ သေႏၶတားနည္းမ်ား အေၾကာင္း ေသခ်ာရွင္းလင္း ဖြင့္ဆို ေရးသားျပီး အားသာခ်က္ အားနည္းခ်က္မ်ား၊ မေရြးခ်ယ္သင့္တဲ့ အခ်က္မ်ားကို စုစည္း တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ သေႏၶတားနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေ၀ဖန္သံုးသပ္ တင္ျပျခင္း မျပဳခင္ မွန္ကန္စြာ သေႏၶတားျခင္းနဲ႔ ယေန႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေၾကာင္း အနည္းငယ္ ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
ယေန႔ ကမၻာၾကီးမွာ သားသမီးဆိုတာ ရတနာပဲေလ ဆိုျပီး ရသေလာက္ ယူမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးက မသင့္ေတာ္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ျမင္လာၾကပါတယ္။ သီးျခား ဘ၀တစ္ခုစီကို ပိုင္ဆိုင္ ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ့္ လြတ္လပ္ေသာ သက္ရွိလူသားမ်ား ျဖစ္တဲ့ သားသမီးေတြကို ေလာကအလယ္မွာ လူတစ္လံုး သူတစ္လံုး တင့္တယ္ ၀င့္ထယ္ႏိုင္ေစဖို႔ အတြက္ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးဖို႔ တာ၀န္ဟာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ မိဘေတြမွာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယဘုယ်သေဘာ ေျပာရရင္ သားသမီးမ်ားမ်ား ေမြးျခင္းဟာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ထိန္းေက်ာင္း ႏိုင္စြမ္းဘက္မွာ အားနည္းေစဖို႔ ဦးတည္သြားေနပါတယ္ဆိုရင္ စာရွဳသူမ်ား သေဘာတူမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေနာက္ထပ္ ဆိုးက်ိဳးေတြ အေနနဲ႔ မိသားစု စီးပြားေရး ထိခိုက္ျခင္း၊ မိခင္က်န္းမာေရး ထိခိုက္ျခင္း၊ မိခင္ ဖခင္မ်ား အရြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ မေတာ္တဆ ကေလးရသြားပါက ဥာဏ္ရည္မမီ သို႔မဟုတ္ မ်ိဳးရိုးဗီဇဆိုင္ရာ error ပါတဲ့ ေ၀ဒနာရွင္ေလးေတြ (ဥပမာ ေရွးက မြန္ဂိုေရာဂါ ေခၚ ေဒါင္းေရာဂါ Down’s Syndrome) ေလးေတြ ေမြးလာႏိုင္ျခင္း၊ မိခင္ေသဆံုးႏွဳန္း (MMR) ျမင့္မားလာျခင္း စတဲ့ ေနာက္ကလိုက္ ကုစားေပးရခက္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ အထိပါ ျဖစ္လာႏိုင္တာမို႔ မလိုလားအပ္တဲ့ သေႏၶေတြကို တားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ မိသားစု တစ္ခုခ်င္းစီကေန စလို႔ တိုင္းျပည္အတြက္ပါ ထိခိုက္ေစတဲ့ အႏုတ္လကၡဏာမ်ား ျဖစ္လို႔ ေခတ္မီတဲ့ အျမင္ရွိသူတိုင္းဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ သားသမီး မ်ားျပားစြာ မယူတတ္ၾကေတာ့ပါဘူး။
ဒီေနရာမွာ ကမၻာ့ေနရာ ေဒသအလိုက္ ႏိုင္ငံအလိုက္ ကြာျခားခ်က္ေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံလို လူဦးေရ အဆမတန္ မ်ားေနျပီး လူဦးေရ တိုးႏွဳန္းလည္း ျမင့္မားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ရိုးရိုး သေႏၶတားနည္းေတာင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ တစ္အိမ္ေထာင္ ကေလးဘယ္ႏွေယာက္ အတိအက်ပဲ ယူရမယ္၊ ပိုယူရင္ အေရးယူ ဒဏ္တပ္မယ္ ဆိုတဲ့ မိသားစုဦးေရအစီအစဥ္ (Family Planning) ေတာင္ လုပ္ေနရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟန္ေဂရီ၊ ဂ်ပန္၊ ဥေရာပ ေျမာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ ေတြမွာက်ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ့ အိမ္ေထာင္ျပဳႏွဳန္း ကေလးယူႏွဳန္းေတြ က်ဆင္းေနကာ သက္ၾကီးရြယ္အို ရာခိုင္ႏွဳန္းေတြ တက္လာလို႔ အစိုးရက ကေလးယူရင္ အားလပ္ရက္ရွည္ စတဲ့ အခြင့္အလမ္း ေထာက္ပံ့ေၾကးေပးတာေတြ၊ လွံဳ႕ေဆာ္တာေတြ လုပ္ေနရတာမ်ိဳးေတြလည္း ဆန္႔က်င္ဖက္ အေနအထား အေနနဲ႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါေတြဟာ ႏိုင္ငံအနည္းစုပဲ ျဖစ္ျပီး စားနပ္ရိကၡာ၊ အလုပ္အကိုင္ စတာေတြ တန္ဖိုးၾကီးလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာ ကေလးေတြ အမ်ားၾကီးေမြးလို႔ ျဖစ္လာမယ့္ ဆုတ္ယုတ္ထိခိုက္မွဳ (Negative Impact) နဲ႔ တိုင္းျပည္အေပၚ လူမွဳေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး (Social Burden on The Nation) ျဖစ္ေစမွာ စိုးရိမ္မိတဲ့ ႏိုင္ငံအေရအတြက္ ကေတာ့ ပိုမ်ားေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အေၾကာင္းရင္းကလည္း ရွင္းေနပါတယ္။ အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္ေတြကို နားလည္ လိုက္နာႏိုင္တဲ့ လူဦးေရ ရာခိုင္ႏွဳန္း အမ်ားစု ရွိတဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံမ်ား သို႔မဟုတ္ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ၀င့္ၾကြားျပီး ေခၚတဲ့ ပထမကမၻာႏိုင္ငံမ်ား (Developed Countries or First World Countries) ဟာ လူမွဳေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး (social burden) ေတြ အပိနည္းလို႔ တိုးတက္သထက္ ပိုတိုးတက္ လာၾကသလို ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ား သို႔မဟုတ္ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံမ်ားက ႏွိမ္ေခၚၾကတဲ့ တတိယကမၻာႏိုင္ငံမ်ား (Developing Countries or Third World Countries) ေတြက်ေတာ့ လူမွဳေရး က်န္းမာေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြ ပိသထက္ပိျပီး သူတို႔ ႏွိမ္ေခၚထားသလိုမ်ိဳး တကယ္ပဲ “ကမၻာျခားခဲ့တာ မင္းနဲ႔ငါ” ျဖစ္သထက္ ျဖစ္လာျခင္းကို တားဆီးဖို႔ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံမ်ား အေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္ပြား က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ အသိပညာ ျဖန္႔ေ၀ျခင္း (Reproductive Health Education) ကို မျဖစ္မေန လုပ္ေနၾကပါတယ္။
တစ္ခု ကံေကာင္းတာက ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေျမေနရာ အက်ယ္အ၀န္း၊ သဘာ၀သယံဇာတ စတဲ့ အခ်က္ေတြ ေပါမ်ားစြာ ရရွိႏိုင္ေသးတဲ့ အတြက္ တရုတ္လို မိသားစုဦးေရအစီအစဥ္ (Family Planning) လုပ္စရာ မလိုေသးဘဲ သားဆက္ျခားျခင္း (Birth Spacing) သာ လုပ္ဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ သာမန္က်န္းမာေရးနဲ႔ မိခင္တစ္ေယာက္ဟာ ကေလးတစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အနည္းဆံုး ၂ ႏွစ္ေတာ့ျခားျပီး ေမြးသင့္ပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းက မိခင္ေလာင္းရဲ့ ကိုယ္ထဲမွာ သိုေလွာင္ထားတဲ့ သံဓာတ္ (Iron) ပမာဏဟာ ကေလးတစ္ေယာက္ေမြးျပီးရင္ အေတာ္ေလး သံုးစြဲကုန္ခမ္းသြားျပီး ရာသီလာရင္လည္း လစဥ္ဆံုးရွံဳးမွဳ ရွိေနတာေၾကာင့္ ပံုမွန္ အာဟာရ ေကာင္းတဲ့ သူဆိုရင္ေတာင္ သံဓာတ္က ကေလးတစ္ခါေမြးျပီး တစ္ႏွစ္ခြဲ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ၾကာမွ ျပန္ျပည့္ႏိုင္တာကို ေတြ႔ရွိထားရပါတယ္။ သံဓာတ္ဟာ သေႏၶသားရဲ့ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ ဖြ႔ံျဖိဳးမွဳအတြက္ အေတာ္ေလး အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑က ပါသလို ခႏၶာကိုယ္ ပံုမွန္ ၾကီးထြားေရးမွာလည္း မခ်ိဳ႕တဲ့ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ သတၱဳဓာတ္ တစ္မ်ိဳးပါပဲ။ သားအိမ္ရဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း၊ ေမြးကင္းစ သို႔မဟုတ္ အခါလည္ ကေလးကို ကိုယ္ဖိရင္ဖိ ေစာင့္ေရွာက္ရန္လိုအပ္မွဳ၊ မိသားစု စီးပြားေရး စတဲ့ မ်ားျပားလွတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ သားဦးကို အသက္ၾကီးမွ စေမြးသူေတြ (က်န္းမာေရး အျမင္အရ အသက္ ၃၅ ႏွစ္နဲ႔ အထက္မွာ သားဦးေမြးတာကို ဆိုလိုပါတယ္) လိုမ်ိဳး ေနာက္ကေလး အခ်ိန္မီ ယူမွ ရမယ့္ သူေတြ ကေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ေသခ်ာ ဂရုတစိုက္ လုပ္ျပီး ယူသင့္ပါတယ္။
ဒါေတြအားလံုးကေတာ့ သားဆက္ျခားျခင္းဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ မျဖစ္မေနလိုအပ္လာတဲ့ အေၾကာင္း တင္ျပေဆြးေႏြးေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူ အခ်ဳပ္သေဘာ ဆိုလိုခ်င္တာက အမ်ိဳးသမီး အမ်ားစုဟာ ဘ၀မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳၾကမွာ ျဖစ္ျပီး အားလံုးနီးပါး ကလည္း သားဆက္ျခားဖို႔ သေႏၶတားနည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မျဖစ္မေန သံုးစြဲၾကရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ က်န္းမာေရးအတြက္ သေႏၶတားနည္းကို တတ္ႏိုင္သမွ် မိမိဘာသာ မွန္မွန္ကန္ကန္ စဥ္းစား ေရြးခ်ယ္သံုးစြဲႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ကာ အေထာက္အကူျပဳ အခ်က္မ်ားကို တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးျခင္း မလုပ္ႏိုင္ေသးသူေတြ၊ အရမ္းေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ ေနရာ တစ္ခုခုမွာ ေရာက္ေနျပီး ေဆးထိုးတာေတာင္ က်န္းမာေရးမွဴးနဲ႔ ထိုးေနရသူေတြ၊ အိမ္ေထာင္ျပဳေတာ့မယ့္ ခ်စ္သူစံုတြဲေတြ၊ လက္ရွိ သေႏၶတားနည္းနဲ႔ အဆင္မေျပလို႔ ေျပာင္းသံုးခ်င္ ေနတဲ့ သူေတြ အတြက္ အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိ အဆင္ေျပ အသံုး၀င္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
(၁) လစဥ္ပံုမွန္ေသာက္ ေဆးကတ္မ်ား
ေဆးကတ္လို႔ အမ်ားသိၾကတဲ့ သေႏၶတား ေသာက္ေဆးမ်ားဟာ တစ္လစာခန္႔ အလံုးေရ ၂၈ လံုးပတ္၀န္းက်င္ ပါရွိၾကျပီး ရာသီလာျပီး ေနာက္ေန႔ကစလို႔ တစ္ေန႔ တစ္လံုး အခ်ိန္မွန္မွန္ ေသာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးဆိုင္တိုင္းမွာ လြယ္လင့္တကူ ေစ်းသက္သာစြာ ၀ယ္ယူႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးအစားပါပဲ။ ဒီေဆးလံုးေလးေတြ ထဲမွာ မ မ်ိဳးပြားေဟာ္မုန္း ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း (Progesterone) နဲ႔ အီစထရိုဂ်င္ (Estrogen) တို႔ကို ထည့္သြင္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရြယ္ေရာက္ျပီး အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ဓမၼတာ စက္၀န္း အစရက္ပိုင္းမွာ (အစဆိုသည္မွာ ရာသီလာျခင္းအဆံုး၏ ေနာက္ရက္ကို ဆိုလိုသည္) ေသြးတြင္း အီစထရိုဂ်င္ ပမာဏ ျမင့္တက္လာျပီး သားအိမ္ရဲ့ အတြင္း နံရံေတြဟာ ထူလာျပီး ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔ အဆင္သင့္ ျပင္ဆင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ရာသီလာျပီး လံုး၀ျပီးသြားတဲ့ ရက္ကေန စတြက္ရင္ ၁၃ ရက္ ေျမာက္ေန႔ကေန ၁၅ ရက္ေျမာက္ေန႔ (၁၄±၁ ရက္) ေလာက္ ၾကားထဲမွာ အီစထရိုဂ်င္ ပမာဏ အျမင့္မားဆံုး ေရာက္ရွိျပီး သားဥေၾကြျခင္း (Ovulation) ျဖစ္ပြားပါတယ္။
(ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ရာသီစက္၀န္းအလ်ား ရက္ပမာဏ မတူၾကသလို (၂၈ ရက္မွ ၃၂ ရက္အထိ ကြဲျပားႏိုင္သည္) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေနအထားေတြကလည္း သားဥေၾကြျခင္းကို လႊမ္းမိုးလို႔ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္တည္းမွာေတာင္ တစ္လနဲ႔ တစ္လ အဲဒီရက္ မတူၾကလို႔ ရာသီလာရက္ မမွန္တဲ့ သူေတြမွာ ရက္ေရွာင္တဲ့ နည္းဟာ သံုးဖို႔ မလြယ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ မွန္တဲ့ သူေတြမွာေတာ့ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မလာခင္ တစ္ပတ္ လာျပီးတစ္ပတ္ safe ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီနည္းရဲ့ အားနည္းခ်က္က အလယ္ရက္ေတြမွာ ကြန္ဒံုးသံုးရျခင္း၊ ရက္တြက္မွားလွ်င္ သို႔မဟုတ္ ဓမၼတာစက္၀န္း မူမမွန္ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ အခန္႔မသင့္ ကေလးရသြားနိုင္တဲ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မ်ားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ မ်ိဳးဆက္ပြား က်န္းမာေရးေဗဒ ပညာရွင္မ်ားရဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ တစ္ခုအရ အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အထြတ္အထိပ္စိတ္ေက်နပ္မွဳ Orgasm အရမ္းျမင့္မားစြာ ရရွိသြားရင္ သူ႔ရက္ မဟုတ္ေပမယ့္လည္း သားဥက တူတူေနျပီး နာရီပိုင္းအတြင္း ေၾကြတတ္လို႔ ထူးထူးျခားျခား ကိုယ္၀န္ ရသြားတတ္ၾကတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါသတဲ့။ ရွားေတာ့ရွားပါတယ္)
အထက္မွာ ဆိုခဲ့တာကို ျပန္ဆက္ပါ့မယ္။ သားဥေၾကြျခင္း ျဖစ္ျပီးတာနဲ႔ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း ပမာဏက စတင္ ျမင့္မားလာပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းကေန သားအိမ္ေပၚမွာ ဖန္တီးေပးလိုက္တဲ့ အေနအထားေၾကာင့္ သားဥေၾကြတဲ့ ရက္ကေန ေနာက္ထပ္ ၇ ရက္ေလာက္အထိ ကိုယ္၀န္ရႏိုင္စြမ္း ရွိေနေစပါတယ္။ သေႏၶေအာင္ျခင္းသာ ျဖစ္ပြားျဖစ္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းက ဖန္တီးျပင္ဆင္ေပးထားတဲ့ သားအိမ္နံရံမွာ သေႏၶသားရဲ့ အစျဖစ္တဲ့ သေႏၶေအာင္ဥေလးဟာ တြယ္ကပ္ျပီး ကိုယ္၀န္အျဖစ္ ဆက္လက္ ၾကီးထြားသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲလို ၾကီးထြားလာမယ့္ သက္ရွိေလးကို ေကြ်းေမြးေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ေသြးေၾကာအသစ္ေတြ၊ တစ္သွ်ဴးအသစ္ေတြ အမ်ားၾကီး သားအိမ္ထဲမွာ လစဥ္ ျဖစ္ေပၚျမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးဧည့္သည္တစ္ေယာက္အတြက္ အခ်ိန္မွန္ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ အိမ္တစ္လံုးလိုပဲေပါ့။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ဧည့္သည္ဟာ အခ်ိန္မီ ေရာက္မလာဘူး ဆိုရင္ မ မ်ိဳးပြားေဟာ္မုန္း ႏွစ္ခုစလံုးရဲ့ ပမာဏဟာ ေလ်ာ့နည္း က်ဆင္းသြားျပီး အခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ ေသြးေၾကာအသစ္ေတြ တစ္သွ်ဴးအသစ္ေတြ အားလံုး ျပန္လည္ ေၾကြက်ကုန္ကာ ေသြးအျဖစ္ ျပန္လည္ ဆင္းသက္လာျခင္းကို ရာသီလာျခင္း လို႔ ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ သေႏၶတား ေဆးကတ္ေတြ အားလံုးရဲ့ အာနိသင္ သေဘာက အီစထရိုဂ်င္ေကာ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳး စလံုးရဲ့ ပမာဏဏကို သိသိသာသာ ၀ုန္းကနဲ ထိုးတက္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ ကိန္းေသပမာဏ (Constant Level) မွာ ထိန္းထားျပီး သားဥေၾကြျခင္းကို မျဖစ္ေအာင္လုပ္ျပီး သေႏၶတားေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
တားေဆးႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ပါတဲ့ေဆးကတ္ (Progestin-only Pills) နဲ႔ အီစထရိုဂ်င္ေရာ ပရိုဂ်က္စတင္ေကာ ပါ၀င္တဲ့ ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္ (Combination Pills) ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးပါ။ ပံုမွန္ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ လူတိုင္း ၀ယ္ေသာက္ေနၾကတာ လူသံုးပိုမ်ားတာက ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္
ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္ေတြကေတာ့ ထုပ္ပိုးပံု၊ ပါ၀င္ပံု နည္းစနစ္ေတြကို လိုက္ျပီး ေဆးတစ္လံုးစီကို ပမာဏ တူတူပါတဲ့ monophasic နဲ႔ ဓမၼတာစက္၀န္းရဲ့ အေနအထားကို လိုက္ျပီး တြက္ထည့္ထားတဲ့ multiphasic ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။
Monophasic အမ်ိဳးအစားကို ပိုအသံုးမ်ားၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ၂၈ လံုး၊ ၂၁ လံုး၊ မ်ိဳးဆက္သစ္ ေဆးကတ္ေတြမွာဆို ၂၄ လံုး စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေစ်းကြက္ထဲမွာ ရႏိုင္ပါတယ္။ ၃ လစာ ၈၄ လံုး ပါတဲ့ ကတ္မ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီေဆးက်ေတာ့ ၃ လမွ တစ္ခါသာ ရာသီလာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အားသာခ်က္မ်ား
ရာသီေသြး မွန္မွန္ လာေစလို႔ အသားအေရ ညွိဳးႏြမ္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ျပႆနာ မၾကံဳရပါဘူး။ ရက္လဲ တိတိက်က် ျဖစ္ေစျပီး ေဆးကတ္ကုန္ခ်ိန္မွာ လာလို႔ အဆင္ေျပပါတယ္။ ရာသီလာရင္ ကိုက္တဲ့ ခဲတဲ့ ဒဏ္ေတြလည္း အေတာ္ေလး နည္းသြားပါတယ္။ ကာလလဲ တိုသြားလို႔ ေနရထိုင္ရတာ ပိုအဆင္ေျပလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြ အပ်ိဳစင္ေပမယ့္ ဒီလို ေ၀ဒနာမ်ိဳး အရမ္းဆိုးရင္ တားေဆးကတ္ေတြနဲ႔ မီးယပ္အထူးကုမ်ားက ကုသတတ္ၾကတာ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
အထူးအားသာခ်က္ တစ္ရပ္အေနနဲ႔ကေတာ့ မိသားစု မ်ိဳးရိုးမွာ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ သားဥအိမ္ကင္ဆာ ရွိခဲ့ၾကဖူးသူေတြ ေသာက္ရင္ ဒါေတြ ကာကြယ္ျပီးသား ျဖစ္ေစတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ပံုမွန္ လာေနက်ထက္ ေသြးဆံုးရွံဳးမွဳ နည္းသြားေစလို႔ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ေသြးအားနည္းျခင္း ကိုပါ အနည္းငယ္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ နည္းသြားတယ္ ဆိုျပီး စိုးရိမ္စရာ မလိုပါဘူး။ ေနရာလြဲျပီး သေႏၶတည္ျခင္း အႏၱရာယ္ကို အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ၀က္ျခံ ထြက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ေသြးဆံုးျပီးေနာက္ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးျခင္း ျဖစ္တန္စြမ္းေတြ က်ဆင္းေစပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ပ်ိဳ႕ခ်င္ အန္ခ်င္တာေတြ ေခါင္းကိုက္တာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေမ့တတ္ရင္၊ ရာသီလာျပီးျပီးခ်င္း ေန႔မွာ စမေသာက္ျဖစ္ရင္ ျပႆနာရွိႏိုင္ပါတယ္။ (ေမ့သြားခဲ့ရင္ အလြယ္ကူဆံုး စိတ္အခ်ရဆံုး နည္းလမ္းက ၁၄ ရက္ ကြန္ဒံုး အကာအကြယ္ယူျပီး ကတ္အသစ္ျပန္စ ေသာက္တာပါပဲ)
ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ၊ အတက္ေရာဂါ၊ အေၾကာင္းရင္းမရွိဘဲ ခဏခဏ ေသြးဆင္းတတ္သူေတြ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေျခသလံုး ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ၊ အ၀လြန္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္အထက္က အက္ဒရီနယ္ဂလင္း ေရာဂါ ရွိသူေတြနဲ႔ မသင့္ေတာ္သလို တီဘီေရာဂါ ရွိလို႔ ေဆးေသာက္ေနရသူေတြ အသည္းေရာဂါ တစ္ခုခု ရွိသူေတြ ေလဖ်န္းဖူးသူေတြ ဟာလည္း လံုး၀မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ကင္ဆာေတြကို ကာကြယ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခက်ေတာ့ ျမင့္လာေစတယ္လို႔ က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက အခိုင္အမာ ယူဆထားျပီး ေလ့လာခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ဆဲပါ။
ဒါ့အျပင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္ျပီးသူ၊ ကေလးႏို႔တိုက္ေနသူမ်ား၊ ရင္သားအက်ိတ္ ျဖစ္ဖူးသူ၊ ေသြးခဲေရာဂါ ရွိသူမ်ားလည္း မေသာက္သင့္ပါ။ ၀လာတယ္ လို႔ ေျပာၾကသူေတြ မ်ားသလို ပိန္သြားတယ္လို႔ ေျပာၾကသူေတြလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ေဆးေသာက္တဲ့ အခ်ိန္ မွန္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ ညဆို ညပဲ ဆက္တိုက္၊ မနက္ဆို မနက္ပဲ ဆက္တိုက္ ေသာက္ရပါတယ္။ ေသြးစက္ကေလးေတြ ခဏခဏ ဆင္းတတ္လို႔ အသြားအလာမွာေတာ့ အေႏွာင့္အယွက္အနည္းငယ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေယာက်္ားနဲ႔ အတူေနလိုစိတ္ က်ဆင္းေစပါတယ္။ စိတ္အေျပာင္းအလဲေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ရင္သားေတြ တင္းျပီး နာျခင္း၊ မ်က္ကပ္မွန္ သံုးသူမ်ား အရင္လို အဆင္မေျပ ျဖစ္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္လို႔ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိထားရပါတယ္။
သင့္ေတာ္သူမ်ား
တီဘီေဆး ေသာက္ေနရသူ မဟုတ္သူမ်ား၊ အသည္းေရာဂါတစ္ခုခု၊ ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူ မဟုတ္သူမ်ား၊ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ သားဥအိမ္ကင္ဆာ မ်ိဳးရိုးရွိသူမ်ား၊ ၃ လထိုးေဆးႏွင့္ အဆင္မေျပသူမ်ား၊ အထက္ပါ ျပႆနာမ်ား မရွိေသာ ေထြေထြထူးထူး က်န္းမာေရး ျပႆနာ မရွိေသာ ငယ္ရြယ္သူမ်ား
ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ပါေသာ ေဆးကတ္
Progestin-only pills ေတြမွာ အာနိသင္ သံုးပိုင္းပါပါတယ္။ ပထမတစ္ခု အေနနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို ကိုယ္၀န္ရွိေနသေယာင္ သိမွတ္ေစျပီး သားဥေၾကြျခင္းကို တားဆီးထားပါတယ္။ ဒုတိယ အေနနဲ႔ သားအိမ္ကို သေႏၶမတြယ္ႏိုင္ေအာင္ အေနအထား ျပဳျပင္လိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တစ္ခု အေနနဲ႔ မအဂၤါလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ သားအိမ္ၾကား ၀င္ေပါက္ကို အဖိုမ်ိဳးပြားဆဲလ္ (Sperm) သုက္ေကာင္ေတြ မ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ အက်ိအခၽြဲေတြ ထူထပ္ပိတ္ဆို႔ေစပါတယ္။
အားသာခ်က္မ်ား
ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ ရွိသူမ်ားအတြက္ ဆရာ၀န္မ်ားမွ ညႊန္ၾကားေပးေလ့ရွိ ပါတယ္။ ေဆးလိပ္စြဲေနသူ၊ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူ၊ အ၀လြန္သူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားရင္ ေရြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ ႏို႔တိုက္မိခင္မ်ားအတြက္လည္း သင့္ေတာ္ပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အစက္ေလးေတြ ဆင္းတာတို႔ ေပၚလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ ျဖစ္တာတို႔ အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕က်ေတာ့ စားခ်င္ေသာက္ခ်င္စိတ္ တခ်ိန္လံုး ေပၚေန ဗိုက္ခဏခဏ ဆာလို႔ အ၀လြန္လာတတ္ပါတယ္။ ပိန္သြားတတ္သူေတြလဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ တိက်ဖို႔ အထူးသျဖင့္ လိုအပ္ပါတယ္။ ၃ နာရီထက္ ပိုျပီး ေစာတာ ေနာက္က်တာ ျဖစ္လို႔ မရပါဘူး။ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ၂ ရက္တိတိ အမ်ိဳးသားက ကြန္ဒံုး သံုးေပးဖို႔ လိုသြားပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာ နဲ႔ ဆက္စပ္မွဳ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရွိတယ္လို႔ မေတြ႔ရေသးေပမယ့္ ရင္သားအလံုးအက်ိတ္ ေရာဂါရွိျပီးသူေတြေတာ့ လံုး၀ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ စိတ္ဓာတ္ က်လြယ္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ၀က္ျခံကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ ဒီေဆးေသာက္ေနတုန္း ကိုယ္၀န္ရသြားတာ ဆိုရင္ ေနရာမွားျပီး သေႏၶတည္တာ ျဖစ္ဖို႔ ပံုမွန္ထက္ နီးစပ္ပါတယ္။
အထူးသတိျပဳရန္
ေဆးကတ္ႏွစ္မ်ိဳးလံုး အခ်ိန္မွန္ ေသာက္ႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ေနာက္ျပီး ေဆးေသာက္ရင္ လက္ဖက္ရည္၊ ေရေႏြးၾကမ္း၊ ေကာ္ဖီတို႔နဲ႔ လံုး၀ မေသာက္ပါနဲ႔။ ပိုးသတ္ေဆးေခၚ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြနဲ႔ ေရာမေသာက္ဘဲ အနည္းဆံုး ၂ နာရီ ျခားေသာက္ပါ။ ေဆးေသာက္ေနရင္းနဲ႔ ကိုယ္၀န္ ရသြားတတ္တာ ဒါမ်ိဳးေတြ မသိဘဲ လြဲလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ထိုးေဆးမ်ား
အသံုးမ်ားျပီး အစြမ္းထက္တဲ့ နည္းတစ္နည္းကေတာ့ ထိုးေဆးနည္းပါပဲ။ သူကလည္း ေသာက္ေဆးေတြလိုပဲ ေဟာ္မုန္းေတြပါ၀င္တဲ့ ထိုးေဆးေတြ ပါပဲ။ လက္ရွိ အသံုးျပဳေနၾကတဲ့ ေဆး ၃ မ်ိဳး ရွိျပီး ဒီပိုလို႔ အရပ္ေခၚ ေခၚၾကတဲ့ Depo-Provera ထိုးေဆးကေတာ့ အသံုးအမ်ားဆံုး ထိုးေဆးျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာလည္း ေသာက္ေဆးထဲက ဒုတိယအမ်ိဳးအစားလို ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၂ ပတ္ (သံုးလ)ေဆး၊ ၈ ပတ္ (ႏွစ္လ)ေဆး ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။
အီစထရိုဂ်င္နဲ႔ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ပထမေသာက္ေဆးနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ထိုးေဆးကေတာ့ တစ္လထိုးေဆးလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ အာနိသင္ ရက္ ၃၀ ရွိပါတယ္။ ဒီပိုလို ရာသီမလာတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး မရွိဘဲ လစဥ္ ပံုမွန္လာေစပါတယ္။ အာနိသင္ကေတာ့ ေဆးကတ္နဲ႔ တူတူပါပဲ။
၃ လေဆး၊ ၂ လေဆးမ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ား
ေန႔စဥ္ ဂရုတစိုက္ ေသာက္ရန္ မလိုသျဖင့္ အလုပ္မ်ားသူ၊ ေမ့တတ္သူမ်ား အတြက္ အထူးသင့္ေတာ္ ပါတယ္။ စထိုးျပီးတဲ့ ရက္ကစလို႔ တူတူေနႏိုင္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ေဆးကတ္နဲ႔ က်န္တာေတြ တူပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာအတြက္ အႏၱရာယ္နည္းတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ေဆးထိုးရက္ လံုး၀ ေနာက္က်လို႔ မရပါ။ ေသြးေပၚရက္ ၾကာတာေတြ၊ အဆင္းမ်ားတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ ေလးလံ ငိုက္ျမည္းတတ္ပါတယ္။ တခါတေလ ႏံုးသလို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ၀ လာတတ္ပါတယ္။ ကေလးလိုခ်င္လို႔ ရပ္လိုက္ရင္ ခ်က္ခ်င္းျပန္မရတတ္ဘဲ လအနည္းငယ္ကေန တစ္ႏွစ္ေလာက္အထိ ျပန္ေစာင့္ရတတ္ပါတယ္။
၁ လေဆး၏ အားသာခ်က္ႏွင့္ အားနည္းခ်က္မ်ား
ရာသီ မွန္မွန္ လာေစျပီး ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္နဲ႔ က်န္တဲ့ ေကာင္းက်ိဳးေတြ တူပါတယ္။ အားနည္းခ်က္အေနနဲ႔ ရက္အတိအက်မွာ ထိုးဖို႔ လိုသလို ေသြးတိုး၊ ေသြးေၾကာပိတ္ ေရာဂါရွိသူ၊ က်န္းမာေရး မေကာင္းသူမ်ားအတြက္ အဆင္မေျပဘူး၊ ၃လေဆးေလာက္ စိတ္မခ်ရဘူးလို႔ လက္ေတြ႔သံုးစြဲေနသူ ေဆးေလာကသား အခ်ိဳ႕က ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီပိုထိုးေဆးနဲ႔လည္း ဆိုးက်ိဳးေ၀ဒနာ အခ်ိဳ႕ တူပါတယ္။
(၃) IUD ေခၚ သားအိမ္တြင္းထည့္ သေႏၶတားပစၥည္း
အရင္တုန္းက Intra-Utrine Contraceptive Device (IUCD) လို႔ ေခၚတဲ့ IUD ေခၚ ပစၥည္းေတြဟာ ယေန႔ ေခတ္မွာ အထူး ေခတ္စားလာပါတယ္။ ဂ်ာနယ္စာမ်က္ႏွာေတြ ေပၚမွာလည္း ခဏခဏ ေတြ႔ေနရလို႔ အက်ယ္ျဖန္႔ မေရးေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ျပီး IUD က ရိုးရိုးနဲ႔ ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးတဲ့ IUD ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုးရိုးIUD ပဲ တြင္က်ယ္ေနတာမို႔ ရိုးရိုးIUD အေၾကာင္းပဲ ေဆြးေႏြးသြားပါ့မယ္။
အားသာခ်က္မ်ား
ထည့္သြင္းခ်ိန္ ၅ မိနစ္မွ ၁၅ မိနစ္အထိပဲ ၾကာပါတယ္။ ေစ်းလဲ မမ်ားလွသလို ပစၥည္း အမ်ိဳး အစားအလိုက္ ၃ ႏွစ္ ကေန ၅ ႏွစ္ေလာက္ ခံတဲ့ အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာပါတယ္။ ထိုးေဆး၊ စားေဆးမ်ားလို ေဟာ္မုန္းမ်ား၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား ဘာမွ မရွိပါ။ ထည့္ျပီးျပီးခ်င္းကို သေႏၶတားျပီးသား ျဖစ္သြားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႔ တူတူေနရာမွာလည္း ေထြေထြထူးထူး အေႏွာင့္အယွက္ မရွိပါဘူး။ အခ်ိန္မေရြး ထည့္သြင္းႏိုင္ ျပန္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသာက္ေဆးလို ေန႔စဥ္၊ ထိုးေဆးလို လစဥ္ အာရံုစိုက္စရာ ဘာမွ မရွိပါဘူး။ အိမ္ေထာင္ေစာေစာက်ျပီး ကေလးလည္း မ်ားမ်ား ေမြးျပီးေနာက္ အရြယ္ေကာင္းေသးသူေတြ၊ ကင္ဆာမ်ိဳးရိုး ရွိသူေတြ၊ အ၀လြန္မွာ ေၾကာက္သူေတြ ေရြးသင့္ပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန သားအိမ္ထဲကို ထည့္သြင္းရတဲ့ နည္းလမ္းမို႔ မဂၤလာဦးမွာ ပထမဆံုး သံုးဖို႔ အဆင္မေျပပါဘူး။ ထည့္ျပီးျပီးခ်င္း ကသိကေအာက္ နာသလိုလို ရက္ပိုင္းေလာက္ေတာ့ တခ်ိဳ႕လူေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေၾကးစား လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္သူမ်ား၊ အေဖာ္အဖက္မ်ားသူမ်ား မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ယားယံ ေရာင္ယမ္းျခင္း အျဖဴဆင္းျခင္းမ်ား ခဏခဏ ျဖစ္တတ္သူမ်ား ဆရာ၀န္နဲ႔ ေပ်ာက္ေအာင္ကုျပီးမွ ထည့္ရပါမယ္။ ဒီပစၥည္းဟာ ကိုယ္၀န္ကိုသာ တားႏိုင္ျပီး လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားကို လံုး၀ မကာကြယ္ႏိုင္ဘူး၊ ပိုေတာင္ ဆိုးေစတယ္၊ ဒီေရာဂါေတြ ျဖစ္လာရင္ ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ပစ္ရမယ္ဆိုတာ သတိခ်ပ္ရပါမယ္။
ေနာက္ျပီး IUD ထည့္ထားရင္ ရာသီလာခ်ိန္မွာ မ်ားတတ္ပါတယ္။ အီစထရိုဂ်င္မပါလို႔ ခါးကိုက္၊ ဆီးစပ္ကိုက္၊ စိတ္ရွဳပ္ေထြးျခင္း ေ၀ဒနာေတြကိုလည္း မသက္သာေစပါဘူး။ ေနရာမွားျပီး သေႏၶတည္ျခင္း (Ectopic Pregnancy) ျဖစ္ဖူးသူေတြ လံုး၀ မသင့္ေတာ္သလို မျဖစ္ဖူးသူေတြလည္း IUD ထည့္ထားရင္ ျဖစ္တန္စြမ္း မဆိုစေလာက္ေလး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္၀န္စရွိျပီး ၂ လအတြင္း အာထရာေဆာင္း ရိုက္တတ္တဲ့ သူေတြမွာေတာ့ ေစာေစာ သိႏိုင္လို႔ အခ်ိန္မီ ကုသႏိုင္မွာပါ။
ဘာေၾကာင့္ဒီလို ျဖစ္ရသလဲ ဆိုေတာ့ မိမိနဲ႔ ကိုက္ညီျပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ သေႏၶတားနည္းကို သိပၸံနည္းက်က် မေရြးခ်ယ္ပဲ ၾကံဳသလို အဆင္ေျပသလို လုပ္ၾကလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးမွာ ယေန႔ေခတ္ အလြယ္တကူရရွိႏိုင္ျပီး အသံုးမ်ားတဲ့ သေႏၶတားနည္းမ်ား အေၾကာင္း ေသခ်ာရွင္းလင္း ဖြင့္ဆို ေရးသားျပီး အားသာခ်က္ အားနည္းခ်က္မ်ား၊ မေရြးခ်ယ္သင့္တဲ့ အခ်က္မ်ားကို စုစည္း တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ သေႏၶတားနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေ၀ဖန္သံုးသပ္ တင္ျပျခင္း မျပဳခင္ မွန္ကန္စြာ သေႏၶတားျခင္းနဲ႔ ယေန႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေၾကာင္း အနည္းငယ္ ေဆြးေႏြးေဖာ္ျပလိုပါတယ္။
ယေန႔ ကမၻာၾကီးမွာ သားသမီးဆိုတာ ရတနာပဲေလ ဆိုျပီး ရသေလာက္ ယူမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးက မသင့္ေတာ္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ျမင္လာၾကပါတယ္။ သီးျခား ဘ၀တစ္ခုစီကို ပိုင္ဆိုင္ ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ့္ လြတ္လပ္ေသာ သက္ရွိလူသားမ်ား ျဖစ္တဲ့ သားသမီးေတြကို ေလာကအလယ္မွာ လူတစ္လံုး သူတစ္လံုး တင့္တယ္ ၀င့္ထယ္ႏိုင္ေစဖို႔ အတြက္ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးဖို႔ တာ၀န္ဟာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ မိဘေတြမွာ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယဘုယ်သေဘာ ေျပာရရင္ သားသမီးမ်ားမ်ား ေမြးျခင္းဟာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ထိန္းေက်ာင္း ႏိုင္စြမ္းဘက္မွာ အားနည္းေစဖို႔ ဦးတည္သြားေနပါတယ္ဆိုရင္ စာရွဳသူမ်ား သေဘာတူမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေနာက္ထပ္ ဆိုးက်ိဳးေတြ အေနနဲ႔ မိသားစု စီးပြားေရး ထိခိုက္ျခင္း၊ မိခင္က်န္းမာေရး ထိခိုက္ျခင္း၊ မိခင္ ဖခင္မ်ား အရြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ မေတာ္တဆ ကေလးရသြားပါက ဥာဏ္ရည္မမီ သို႔မဟုတ္ မ်ိဳးရိုးဗီဇဆိုင္ရာ error ပါတဲ့ ေ၀ဒနာရွင္ေလးေတြ (ဥပမာ ေရွးက မြန္ဂိုေရာဂါ ေခၚ ေဒါင္းေရာဂါ Down’s Syndrome) ေလးေတြ ေမြးလာႏိုင္ျခင္း၊ မိခင္ေသဆံုးႏွဳန္း (MMR) ျမင့္မားလာျခင္း စတဲ့ ေနာက္ကလိုက္ ကုစားေပးရခက္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ အထိပါ ျဖစ္လာႏိုင္တာမို႔ မလိုလားအပ္တဲ့ သေႏၶေတြကို တားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ မိသားစု တစ္ခုခ်င္းစီကေန စလို႔ တိုင္းျပည္အတြက္ပါ ထိခိုက္ေစတဲ့ အႏုတ္လကၡဏာမ်ား ျဖစ္လို႔ ေခတ္မီတဲ့ အျမင္ရွိသူတိုင္းဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ သားသမီး မ်ားျပားစြာ မယူတတ္ၾကေတာ့ပါဘူး။
ဒီေနရာမွာ ကမၻာ့ေနရာ ေဒသအလိုက္ ႏိုင္ငံအလိုက္ ကြာျခားခ်က္ေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံလို လူဦးေရ အဆမတန္ မ်ားေနျပီး လူဦးေရ တိုးႏွဳန္းလည္း ျမင့္မားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ရိုးရိုး သေႏၶတားနည္းေတာင္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ တစ္အိမ္ေထာင္ ကေလးဘယ္ႏွေယာက္ အတိအက်ပဲ ယူရမယ္၊ ပိုယူရင္ အေရးယူ ဒဏ္တပ္မယ္ ဆိုတဲ့ မိသားစုဦးေရအစီအစဥ္ (Family Planning) ေတာင္ လုပ္ေနရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟန္ေဂရီ၊ ဂ်ပန္၊ ဥေရာပ ေျမာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ ေတြမွာက်ေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ့ အိမ္ေထာင္ျပဳႏွဳန္း ကေလးယူႏွဳန္းေတြ က်ဆင္းေနကာ သက္ၾကီးရြယ္အို ရာခိုင္ႏွဳန္းေတြ တက္လာလို႔ အစိုးရက ကေလးယူရင္ အားလပ္ရက္ရွည္ စတဲ့ အခြင့္အလမ္း ေထာက္ပံ့ေၾကးေပးတာေတြ၊ လွံဳ႕ေဆာ္တာေတြ လုပ္ေနရတာမ်ိဳးေတြလည္း ဆန္႔က်င္ဖက္ အေနအထား အေနနဲ႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါေတြဟာ ႏိုင္ငံအနည္းစုပဲ ျဖစ္ျပီး စားနပ္ရိကၡာ၊ အလုပ္အကိုင္ စတာေတြ တန္ဖိုးၾကီးလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာ ကေလးေတြ အမ်ားၾကီးေမြးလို႔ ျဖစ္လာမယ့္ ဆုတ္ယုတ္ထိခိုက္မွဳ (Negative Impact) နဲ႔ တိုင္းျပည္အေပၚ လူမွဳေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး (Social Burden on The Nation) ျဖစ္ေစမွာ စိုးရိမ္မိတဲ့ ႏိုင္ငံအေရအတြက္ ကေတာ့ ပိုမ်ားေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အေၾကာင္းရင္းကလည္း ရွင္းေနပါတယ္။ အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္ေတြကို နားလည္ လိုက္နာႏိုင္တဲ့ လူဦးေရ ရာခိုင္ႏွဳန္း အမ်ားစု ရွိတဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံမ်ား သို႔မဟုတ္ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ၀င့္ၾကြားျပီး ေခၚတဲ့ ပထမကမၻာႏိုင္ငံမ်ား (Developed Countries or First World Countries) ဟာ လူမွဳေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး (social burden) ေတြ အပိနည္းလို႔ တိုးတက္သထက္ ပိုတိုးတက္ လာၾကသလို ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ား သို႔မဟုတ္ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံမ်ားက ႏွိမ္ေခၚၾကတဲ့ တတိယကမၻာႏိုင္ငံမ်ား (Developing Countries or Third World Countries) ေတြက်ေတာ့ လူမွဳေရး က်န္းမာေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးေတြ ပိသထက္ပိျပီး သူတို႔ ႏွိမ္ေခၚထားသလိုမ်ိဳး တကယ္ပဲ “ကမၻာျခားခဲ့တာ မင္းနဲ႔ငါ” ျဖစ္သထက္ ျဖစ္လာျခင္းကို တားဆီးဖို႔ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံမ်ား အေနနဲ႔ မ်ိဳးဆက္ပြား က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ အသိပညာ ျဖန္႔ေ၀ျခင္း (Reproductive Health Education) ကို မျဖစ္မေန လုပ္ေနၾကပါတယ္။
တစ္ခု ကံေကာင္းတာက ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေျမေနရာ အက်ယ္အ၀န္း၊ သဘာ၀သယံဇာတ စတဲ့ အခ်က္ေတြ ေပါမ်ားစြာ ရရွိႏိုင္ေသးတဲ့ အတြက္ တရုတ္လို မိသားစုဦးေရအစီအစဥ္ (Family Planning) လုပ္စရာ မလိုေသးဘဲ သားဆက္ျခားျခင္း (Birth Spacing) သာ လုပ္ဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ သာမန္က်န္းမာေရးနဲ႔ မိခင္တစ္ေယာက္ဟာ ကေလးတစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အနည္းဆံုး ၂ ႏွစ္ေတာ့ျခားျပီး ေမြးသင့္ပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းက မိခင္ေလာင္းရဲ့ ကိုယ္ထဲမွာ သိုေလွာင္ထားတဲ့ သံဓာတ္ (Iron) ပမာဏဟာ ကေလးတစ္ေယာက္ေမြးျပီးရင္ အေတာ္ေလး သံုးစြဲကုန္ခမ္းသြားျပီး ရာသီလာရင္လည္း လစဥ္ဆံုးရွံဳးမွဳ ရွိေနတာေၾကာင့္ ပံုမွန္ အာဟာရ ေကာင္းတဲ့ သူဆိုရင္ေတာင္ သံဓာတ္က ကေလးတစ္ခါေမြးျပီး တစ္ႏွစ္ခြဲ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ၾကာမွ ျပန္ျပည့္ႏိုင္တာကို ေတြ႔ရွိထားရပါတယ္။ သံဓာတ္ဟာ သေႏၶသားရဲ့ ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ရည္ ဖြ႔ံျဖိဳးမွဳအတြက္ အေတာ္ေလး အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑က ပါသလို ခႏၶာကိုယ္ ပံုမွန္ ၾကီးထြားေရးမွာလည္း မခ်ိဳ႕တဲ့ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ သတၱဳဓာတ္ တစ္မ်ိဳးပါပဲ။ သားအိမ္ရဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း၊ ေမြးကင္းစ သို႔မဟုတ္ အခါလည္ ကေလးကို ကိုယ္ဖိရင္ဖိ ေစာင့္ေရွာက္ရန္လိုအပ္မွဳ၊ မိသားစု စီးပြားေရး စတဲ့ မ်ားျပားလွတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ သားဦးကို အသက္ၾကီးမွ စေမြးသူေတြ (က်န္းမာေရး အျမင္အရ အသက္ ၃၅ ႏွစ္နဲ႔ အထက္မွာ သားဦးေမြးတာကို ဆိုလိုပါတယ္) လိုမ်ိဳး ေနာက္ကေလး အခ်ိန္မီ ယူမွ ရမယ့္ သူေတြ ကေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ေသခ်ာ ဂရုတစိုက္ လုပ္ျပီး ယူသင့္ပါတယ္။
ဒါေတြအားလံုးကေတာ့ သားဆက္ျခားျခင္းဟာ ယေန႔ေခတ္မွာ မျဖစ္မေနလိုအပ္လာတဲ့ အေၾကာင္း တင္ျပေဆြးေႏြးေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူ အခ်ဳပ္သေဘာ ဆိုလိုခ်င္တာက အမ်ိဳးသမီး အမ်ားစုဟာ ဘ၀မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳၾကမွာ ျဖစ္ျပီး အားလံုးနီးပါး ကလည္း သားဆက္ျခားဖို႔ သေႏၶတားနည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး မျဖစ္မေန သံုးစြဲၾကရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ့ က်န္းမာေရးအတြက္ သေႏၶတားနည္းကို တတ္ႏိုင္သမွ် မိမိဘာသာ မွန္မွန္ကန္ကန္ စဥ္းစား ေရြးခ်ယ္သံုးစြဲႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ကာ အေထာက္အကူျပဳ အခ်က္မ်ားကို တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသတိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးျခင္း မလုပ္ႏိုင္ေသးသူေတြ၊ အရမ္းေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ ေနရာ တစ္ခုခုမွာ ေရာက္ေနျပီး ေဆးထိုးတာေတာင္ က်န္းမာေရးမွဴးနဲ႔ ထိုးေနရသူေတြ၊ အိမ္ေထာင္ျပဳေတာ့မယ့္ ခ်စ္သူစံုတြဲေတြ၊ လက္ရွိ သေႏၶတားနည္းနဲ႔ အဆင္မေျပလို႔ ေျပာင္းသံုးခ်င္ ေနတဲ့ သူေတြ အတြက္ အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိ အဆင္ေျပ အသံုး၀င္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
(၁) လစဥ္ပံုမွန္ေသာက္ ေဆးကတ္မ်ား
ေဆးကတ္လို႔ အမ်ားသိၾကတဲ့ သေႏၶတား ေသာက္ေဆးမ်ားဟာ တစ္လစာခန္႔ အလံုးေရ ၂၈ လံုးပတ္၀န္းက်င္ ပါရွိၾကျပီး ရာသီလာျပီး ေနာက္ေန႔ကစလို႔ တစ္ေန႔ တစ္လံုး အခ်ိန္မွန္မွန္ ေသာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးဆိုင္တိုင္းမွာ လြယ္လင့္တကူ ေစ်းသက္သာစြာ ၀ယ္ယူႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးအစားပါပဲ။ ဒီေဆးလံုးေလးေတြ ထဲမွာ မ မ်ိဳးပြားေဟာ္မုန္း ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း (Progesterone) နဲ႔ အီစထရိုဂ်င္ (Estrogen) တို႔ကို ထည့္သြင္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရြယ္ေရာက္ျပီး အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ ဓမၼတာ စက္၀န္း အစရက္ပိုင္းမွာ (အစဆိုသည္မွာ ရာသီလာျခင္းအဆံုး၏ ေနာက္ရက္ကို ဆိုလိုသည္) ေသြးတြင္း အီစထရိုဂ်င္ ပမာဏ ျမင့္တက္လာျပီး သားအိမ္ရဲ့ အတြင္း နံရံေတြဟာ ထူလာျပီး ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖို႔ အဆင္သင့္ ျပင္ဆင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ရာသီလာျပီး လံုး၀ျပီးသြားတဲ့ ရက္ကေန စတြက္ရင္ ၁၃ ရက္ ေျမာက္ေန႔ကေန ၁၅ ရက္ေျမာက္ေန႔ (၁၄±၁ ရက္) ေလာက္ ၾကားထဲမွာ အီစထရိုဂ်င္ ပမာဏ အျမင့္မားဆံုး ေရာက္ရွိျပီး သားဥေၾကြျခင္း (Ovulation) ျဖစ္ပြားပါတယ္။
(ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ရာသီစက္၀န္းအလ်ား ရက္ပမာဏ မတူၾကသလို (၂၈ ရက္မွ ၃၂ ရက္အထိ ကြဲျပားႏိုင္သည္) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေနအထားေတြကလည္း သားဥေၾကြျခင္းကို လႊမ္းမိုးလို႔ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္တည္းမွာေတာင္ တစ္လနဲ႔ တစ္လ အဲဒီရက္ မတူၾကလို႔ ရာသီလာရက္ မမွန္တဲ့ သူေတြမွာ ရက္ေရွာင္တဲ့ နည္းဟာ သံုးဖို႔ မလြယ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ မွန္တဲ့ သူေတြမွာေတာ့ အၾကမ္းဖ်ဥ္း မလာခင္ တစ္ပတ္ လာျပီးတစ္ပတ္ safe ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီနည္းရဲ့ အားနည္းခ်က္က အလယ္ရက္ေတြမွာ ကြန္ဒံုးသံုးရျခင္း၊ ရက္တြက္မွားလွ်င္ သို႔မဟုတ္ ဓမၼတာစက္၀န္း မူမမွန္ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ အခန္႔မသင့္ ကေလးရသြားနိုင္တဲ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မ်ားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ မ်ိဳးဆက္ပြား က်န္းမာေရးေဗဒ ပညာရွင္မ်ားရဲ့ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ တစ္ခုအရ အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အထြတ္အထိပ္စိတ္ေက်နပ္မွဳ Orgasm အရမ္းျမင့္မားစြာ ရရွိသြားရင္ သူ႔ရက္ မဟုတ္ေပမယ့္လည္း သားဥက တူတူေနျပီး နာရီပိုင္းအတြင္း ေၾကြတတ္လို႔ ထူးထူးျခားျခား ကိုယ္၀န္ ရသြားတတ္ၾကတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါသတဲ့။ ရွားေတာ့ရွားပါတယ္)
အထက္မွာ ဆိုခဲ့တာကို ျပန္ဆက္ပါ့မယ္။ သားဥေၾကြျခင္း ျဖစ္ျပီးတာနဲ႔ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း ပမာဏက စတင္ ျမင့္မားလာပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းကေန သားအိမ္ေပၚမွာ ဖန္တီးေပးလိုက္တဲ့ အေနအထားေၾကာင့္ သားဥေၾကြတဲ့ ရက္ကေန ေနာက္ထပ္ ၇ ရက္ေလာက္အထိ ကိုယ္၀န္ရႏိုင္စြမ္း ရွိေနေစပါတယ္။ သေႏၶေအာင္ျခင္းသာ ျဖစ္ပြားျဖစ္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းက ဖန္တီးျပင္ဆင္ေပးထားတဲ့ သားအိမ္နံရံမွာ သေႏၶသားရဲ့ အစျဖစ္တဲ့ သေႏၶေအာင္ဥေလးဟာ တြယ္ကပ္ျပီး ကိုယ္၀န္အျဖစ္ ဆက္လက္ ၾကီးထြားသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲလို ၾကီးထြားလာမယ့္ သက္ရွိေလးကို ေကြ်းေမြးေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ေသြးေၾကာအသစ္ေတြ၊ တစ္သွ်ဴးအသစ္ေတြ အမ်ားၾကီး သားအိမ္ထဲမွာ လစဥ္ ျဖစ္ေပၚျမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးဧည့္သည္တစ္ေယာက္အတြက္ အခ်ိန္မွန္ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ အိမ္တစ္လံုးလိုပဲေပါ့။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ဧည့္သည္ဟာ အခ်ိန္မီ ေရာက္မလာဘူး ဆိုရင္ မ မ်ိဳးပြားေဟာ္မုန္း ႏွစ္ခုစလံုးရဲ့ ပမာဏဟာ ေလ်ာ့နည္း က်ဆင္းသြားျပီး အခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ ေသြးေၾကာအသစ္ေတြ တစ္သွ်ဴးအသစ္ေတြ အားလံုး ျပန္လည္ ေၾကြက်ကုန္ကာ ေသြးအျဖစ္ ျပန္လည္ ဆင္းသက္လာျခင္းကို ရာသီလာျခင္း လို႔ ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ သေႏၶတား ေဆးကတ္ေတြ အားလံုးရဲ့ အာနိသင္ သေဘာက အီစထရိုဂ်င္ေကာ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳး စလံုးရဲ့ ပမာဏဏကို သိသိသာသာ ၀ုန္းကနဲ ထိုးတက္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ ကိန္းေသပမာဏ (Constant Level) မွာ ထိန္းထားျပီး သားဥေၾကြျခင္းကို မျဖစ္ေအာင္လုပ္ျပီး သေႏၶတားေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
တားေဆးႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ပါတဲ့ေဆးကတ္ (Progestin-only Pills) နဲ႔ အီစထရိုဂ်င္ေရာ ပရိုဂ်က္စတင္ေကာ ပါ၀င္တဲ့ ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္ (Combination Pills) ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးပါ။ ပံုမွန္ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ လူတိုင္း ၀ယ္ေသာက္ေနၾကတာ လူသံုးပိုမ်ားတာက ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္
ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္ေတြကေတာ့ ထုပ္ပိုးပံု၊ ပါ၀င္ပံု နည္းစနစ္ေတြကို လိုက္ျပီး ေဆးတစ္လံုးစီကို ပမာဏ တူတူပါတဲ့ monophasic နဲ႔ ဓမၼတာစက္၀န္းရဲ့ အေနအထားကို လိုက္ျပီး တြက္ထည့္ထားတဲ့ multiphasic ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။
Monophasic အမ်ိဳးအစားကို ပိုအသံုးမ်ားၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ၂၈ လံုး၊ ၂၁ လံုး၊ မ်ိဳးဆက္သစ္ ေဆးကတ္ေတြမွာဆို ၂၄ လံုး စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေစ်းကြက္ထဲမွာ ရႏိုင္ပါတယ္။ ၃ လစာ ၈၄ လံုး ပါတဲ့ ကတ္မ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီေဆးက်ေတာ့ ၃ လမွ တစ္ခါသာ ရာသီလာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အားသာခ်က္မ်ား
ရာသီေသြး မွန္မွန္ လာေစလို႔ အသားအေရ ညွိဳးႏြမ္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ျပႆနာ မၾကံဳရပါဘူး။ ရက္လဲ တိတိက်က် ျဖစ္ေစျပီး ေဆးကတ္ကုန္ခ်ိန္မွာ လာလို႔ အဆင္ေျပပါတယ္။ ရာသီလာရင္ ကိုက္တဲ့ ခဲတဲ့ ဒဏ္ေတြလည္း အေတာ္ေလး နည္းသြားပါတယ္။ ကာလလဲ တိုသြားလို႔ ေနရထိုင္ရတာ ပိုအဆင္ေျပလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြ အပ်ိဳစင္ေပမယ့္ ဒီလို ေ၀ဒနာမ်ိဳး အရမ္းဆိုးရင္ တားေဆးကတ္ေတြနဲ႔ မီးယပ္အထူးကုမ်ားက ကုသတတ္ၾကတာ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
အထူးအားသာခ်က္ တစ္ရပ္အေနနဲ႔ကေတာ့ မိသားစု မ်ိဳးရိုးမွာ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ သားဥအိမ္ကင္ဆာ ရွိခဲ့ၾကဖူးသူေတြ ေသာက္ရင္ ဒါေတြ ကာကြယ္ျပီးသား ျဖစ္ေစတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ပံုမွန္ လာေနက်ထက္ ေသြးဆံုးရွံဳးမွဳ နည္းသြားေစလို႔ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ေသြးအားနည္းျခင္း ကိုပါ အနည္းငယ္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ နည္းသြားတယ္ ဆိုျပီး စိုးရိမ္စရာ မလိုပါဘူး။ ေနရာလြဲျပီး သေႏၶတည္ျခင္း အႏၱရာယ္ကို အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ၀က္ျခံ ထြက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ေသြးဆံုးျပီးေနာက္ ေပါင္ထိပ္ရိုးက်ိဳးျခင္း ျဖစ္တန္စြမ္းေတြ က်ဆင္းေစပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ပ်ိဳ႕ခ်င္ အန္ခ်င္တာေတြ ေခါင္းကိုက္တာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေမ့တတ္ရင္၊ ရာသီလာျပီးျပီးခ်င္း ေန႔မွာ စမေသာက္ျဖစ္ရင္ ျပႆနာရွိႏိုင္ပါတယ္။ (ေမ့သြားခဲ့ရင္ အလြယ္ကူဆံုး စိတ္အခ်ရဆံုး နည္းလမ္းက ၁၄ ရက္ ကြန္ဒံုး အကာအကြယ္ယူျပီး ကတ္အသစ္ျပန္စ ေသာက္တာပါပဲ)
ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါ၊ အတက္ေရာဂါ၊ အေၾကာင္းရင္းမရွိဘဲ ခဏခဏ ေသြးဆင္းတတ္သူေတြ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေျခသလံုး ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ၊ အ၀လြန္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္အထက္က အက္ဒရီနယ္ဂလင္း ေရာဂါ ရွိသူေတြနဲ႔ မသင့္ေတာ္သလို တီဘီေရာဂါ ရွိလို႔ ေဆးေသာက္ေနရသူေတြ အသည္းေရာဂါ တစ္ခုခု ရွိသူေတြ ေလဖ်န္းဖူးသူေတြ ဟာလည္း လံုး၀မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ကင္ဆာေတြကို ကာကြယ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခက်ေတာ့ ျမင့္လာေစတယ္လို႔ က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက အခိုင္အမာ ယူဆထားျပီး ေလ့လာခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ဆဲပါ။
ဒါ့အျပင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္ျပီးသူ၊ ကေလးႏို႔တိုက္ေနသူမ်ား၊ ရင္သားအက်ိတ္ ျဖစ္ဖူးသူ၊ ေသြးခဲေရာဂါ ရွိသူမ်ားလည္း မေသာက္သင့္ပါ။ ၀လာတယ္ လို႔ ေျပာၾကသူေတြ မ်ားသလို ပိန္သြားတယ္လို႔ ေျပာၾကသူေတြလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ေဆးေသာက္တဲ့ အခ်ိန္ မွန္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ ညဆို ညပဲ ဆက္တိုက္၊ မနက္ဆို မနက္ပဲ ဆက္တိုက္ ေသာက္ရပါတယ္။ ေသြးစက္ကေလးေတြ ခဏခဏ ဆင္းတတ္လို႔ အသြားအလာမွာေတာ့ အေႏွာင့္အယွက္အနည္းငယ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေယာက်္ားနဲ႔ အတူေနလိုစိတ္ က်ဆင္းေစပါတယ္။ စိတ္အေျပာင္းအလဲေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ရင္သားေတြ တင္းျပီး နာျခင္း၊ မ်က္ကပ္မွန္ သံုးသူမ်ား အရင္လို အဆင္မေျပ ျဖစ္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္လို႔ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိထားရပါတယ္။
သင့္ေတာ္သူမ်ား
တီဘီေဆး ေသာက္ေနရသူ မဟုတ္သူမ်ား၊ အသည္းေရာဂါတစ္ခုခု၊ ေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူ မဟုတ္သူမ်ား၊ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ သားဥအိမ္ကင္ဆာ မ်ိဳးရိုးရွိသူမ်ား၊ ၃ လထိုးေဆးႏွင့္ အဆင္မေျပသူမ်ား၊ အထက္ပါ ျပႆနာမ်ား မရွိေသာ ေထြေထြထူးထူး က်န္းမာေရး ျပႆနာ မရွိေသာ ငယ္ရြယ္သူမ်ား
ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ပါေသာ ေဆးကတ္
Progestin-only pills ေတြမွာ အာနိသင္ သံုးပိုင္းပါပါတယ္။ ပထမတစ္ခု အေနနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို ကိုယ္၀န္ရွိေနသေယာင္ သိမွတ္ေစျပီး သားဥေၾကြျခင္းကို တားဆီးထားပါတယ္။ ဒုတိယ အေနနဲ႔ သားအိမ္ကို သေႏၶမတြယ္ႏိုင္ေအာင္ အေနအထား ျပဳျပင္လိုက္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး တစ္ခု အေနနဲ႔ မအဂၤါလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ သားအိမ္ၾကား ၀င္ေပါက္ကို အဖိုမ်ိဳးပြားဆဲလ္ (Sperm) သုက္ေကာင္ေတြ မ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ အက်ိအခၽြဲေတြ ထူထပ္ပိတ္ဆို႔ေစပါတယ္။
အားသာခ်က္မ်ား
ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ ရွိသူမ်ားအတြက္ ဆရာ၀န္မ်ားမွ ညႊန္ၾကားေပးေလ့ရွိ ပါတယ္။ ေဆးလိပ္စြဲေနသူ၊ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူ၊ အ၀လြန္သူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားရင္ ေရြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။ ႏို႔တိုက္မိခင္မ်ားအတြက္လည္း သင့္ေတာ္ပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ အစက္ေလးေတြ ဆင္းတာတို႔ ေပၚလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ ျဖစ္တာတို႔ အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕က်ေတာ့ စားခ်င္ေသာက္ခ်င္စိတ္ တခ်ိန္လံုး ေပၚေန ဗိုက္ခဏခဏ ဆာလို႔ အ၀လြန္လာတတ္ပါတယ္။ ပိန္သြားတတ္သူေတြလဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ တိက်ဖို႔ အထူးသျဖင့္ လိုအပ္ပါတယ္။ ၃ နာရီထက္ ပိုျပီး ေစာတာ ေနာက္က်တာ ျဖစ္လို႔ မရပါဘူး။ ျဖစ္ခဲ့ရင္ ၂ ရက္တိတိ အမ်ိဳးသားက ကြန္ဒံုး သံုးေပးဖို႔ လိုသြားပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာ နဲ႔ ဆက္စပ္မွဳ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရွိတယ္လို႔ မေတြ႔ရေသးေပမယ့္ ရင္သားအလံုးအက်ိတ္ ေရာဂါရွိျပီးသူေတြေတာ့ လံုး၀ မေသာက္သင့္ပါဘူး။ စိတ္ဓာတ္ က်လြယ္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ၀က္ျခံကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ ဒီေဆးေသာက္ေနတုန္း ကိုယ္၀န္ရသြားတာ ဆိုရင္ ေနရာမွားျပီး သေႏၶတည္တာ ျဖစ္ဖို႔ ပံုမွန္ထက္ နီးစပ္ပါတယ္။
အထူးသတိျပဳရန္
ေဆးကတ္ႏွစ္မ်ိဳးလံုး အခ်ိန္မွန္ ေသာက္ႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ေနာက္ျပီး ေဆးေသာက္ရင္ လက္ဖက္ရည္၊ ေရေႏြးၾကမ္း၊ ေကာ္ဖီတို႔နဲ႔ လံုး၀ မေသာက္ပါနဲ႔။ ပိုးသတ္ေဆးေခၚ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြနဲ႔ ေရာမေသာက္ဘဲ အနည္းဆံုး ၂ နာရီ ျခားေသာက္ပါ။ ေဆးေသာက္ေနရင္းနဲ႔ ကိုယ္၀န္ ရသြားတတ္တာ ဒါမ်ိဳးေတြ မသိဘဲ လြဲလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ထိုးေဆးမ်ား
အသံုးမ်ားျပီး အစြမ္းထက္တဲ့ နည္းတစ္နည္းကေတာ့ ထိုးေဆးနည္းပါပဲ။ သူကလည္း ေသာက္ေဆးေတြလိုပဲ ေဟာ္မုန္းေတြပါ၀င္တဲ့ ထိုးေဆးေတြ ပါပဲ။ လက္ရွိ အသံုးျပဳေနၾကတဲ့ ေဆး ၃ မ်ိဳး ရွိျပီး ဒီပိုလို႔ အရပ္ေခၚ ေခၚၾကတဲ့ Depo-Provera ထိုးေဆးကေတာ့ အသံုးအမ်ားဆံုး ထိုးေဆးျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာလည္း ေသာက္ေဆးထဲက ဒုတိယအမ်ိဳးအစားလို ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၂ ပတ္ (သံုးလ)ေဆး၊ ၈ ပတ္ (ႏွစ္လ)ေဆး ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။
အီစထရိုဂ်င္နဲ႔ ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ ပထမေသာက္ေဆးနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ထိုးေဆးကေတာ့ တစ္လထိုးေဆးလို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ အာနိသင္ ရက္ ၃၀ ရွိပါတယ္။ ဒီပိုလို ရာသီမလာတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး မရွိဘဲ လစဥ္ ပံုမွန္လာေစပါတယ္။ အာနိသင္ကေတာ့ ေဆးကတ္နဲ႔ တူတူပါပဲ။
၃ လေဆး၊ ၂ လေဆးမ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ား
ေန႔စဥ္ ဂရုတစိုက္ ေသာက္ရန္ မလိုသျဖင့္ အလုပ္မ်ားသူ၊ ေမ့တတ္သူမ်ား အတြက္ အထူးသင့္ေတာ္ ပါတယ္။ စထိုးျပီးတဲ့ ရက္ကစလို႔ တူတူေနႏိုင္ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတင္ သီးသန္႔ေဆးကတ္နဲ႔ က်န္တာေတြ တူပါတယ္။ ရင္သားကင္ဆာအတြက္ အႏၱရာယ္နည္းတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ေဆးထိုးရက္ လံုး၀ ေနာက္က်လို႔ မရပါ။ ေသြးေပၚရက္ ၾကာတာေတြ၊ အဆင္းမ်ားတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ ေလးလံ ငိုက္ျမည္းတတ္ပါတယ္။ တခါတေလ ႏံုးသလို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ၀ လာတတ္ပါတယ္။ ကေလးလိုခ်င္လို႔ ရပ္လိုက္ရင္ ခ်က္ခ်င္းျပန္မရတတ္ဘဲ လအနည္းငယ္ကေန တစ္ႏွစ္ေလာက္အထိ ျပန္ေစာင့္ရတတ္ပါတယ္။
၁ လေဆး၏ အားသာခ်က္ႏွင့္ အားနည္းခ်က္မ်ား
ရာသီ မွန္မွန္ လာေစျပီး ေပါင္းစပ္ေဆးကတ္နဲ႔ က်န္တဲ့ ေကာင္းက်ိဳးေတြ တူပါတယ္။ အားနည္းခ်က္အေနနဲ႔ ရက္အတိအက်မွာ ထိုးဖို႔ လိုသလို ေသြးတိုး၊ ေသြးေၾကာပိတ္ ေရာဂါရွိသူ၊ က်န္းမာေရး မေကာင္းသူမ်ားအတြက္ အဆင္မေျပဘူး၊ ၃လေဆးေလာက္ စိတ္မခ်ရဘူးလို႔ လက္ေတြ႔သံုးစြဲေနသူ ေဆးေလာကသား အခ်ိဳ႕က ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီပိုထိုးေဆးနဲ႔လည္း ဆိုးက်ိဳးေ၀ဒနာ အခ်ိဳ႕ တူပါတယ္။
(၃) IUD ေခၚ သားအိမ္တြင္းထည့္ သေႏၶတားပစၥည္း
အရင္တုန္းက Intra-Utrine Contraceptive Device (IUCD) လို႔ ေခၚတဲ့ IUD ေခၚ ပစၥည္းေတြဟာ ယေန႔ ေခတ္မွာ အထူး ေခတ္စားလာပါတယ္။ ဂ်ာနယ္စာမ်က္ႏွာေတြ ေပၚမွာလည္း ခဏခဏ ေတြ႔ေနရလို႔ အက်ယ္ျဖန္႔ မေရးေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ျပီး IUD က ရိုးရိုးနဲ႔ ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးတဲ့ IUD ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုးရိုးIUD ပဲ တြင္က်ယ္ေနတာမို႔ ရိုးရိုးIUD အေၾကာင္းပဲ ေဆြးေႏြးသြားပါ့မယ္။
အားသာခ်က္မ်ား
ထည့္သြင္းခ်ိန္ ၅ မိနစ္မွ ၁၅ မိနစ္အထိပဲ ၾကာပါတယ္။ ေစ်းလဲ မမ်ားလွသလို ပစၥည္း အမ်ိဳး အစားအလိုက္ ၃ ႏွစ္ ကေန ၅ ႏွစ္ေလာက္ ခံတဲ့ အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက် သက္သာပါတယ္။ ထိုးေဆး၊ စားေဆးမ်ားလို ေဟာ္မုန္းမ်ား၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား ဘာမွ မရွိပါ။ ထည့္ျပီးျပီးခ်င္းကို သေႏၶတားျပီးသား ျဖစ္သြားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႔ တူတူေနရာမွာလည္း ေထြေထြထူးထူး အေႏွာင့္အယွက္ မရွိပါဘူး။ အခ်ိန္မေရြး ထည့္သြင္းႏိုင္ ျပန္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသာက္ေဆးလို ေန႔စဥ္၊ ထိုးေဆးလို လစဥ္ အာရံုစိုက္စရာ ဘာမွ မရွိပါဘူး။ အိမ္ေထာင္ေစာေစာက်ျပီး ကေလးလည္း မ်ားမ်ား ေမြးျပီးေနာက္ အရြယ္ေကာင္းေသးသူေတြ၊ ကင္ဆာမ်ိဳးရိုး ရွိသူေတြ၊ အ၀လြန္မွာ ေၾကာက္သူေတြ ေရြးသင့္ပါတယ္။
အားနည္းခ်က္မ်ား
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန သားအိမ္ထဲကို ထည့္သြင္းရတဲ့ နည္းလမ္းမို႔ မဂၤလာဦးမွာ ပထမဆံုး သံုးဖို႔ အဆင္မေျပပါဘူး။ ထည့္ျပီးျပီးခ်င္း ကသိကေအာက္ နာသလိုလို ရက္ပိုင္းေလာက္ေတာ့ တခ်ိဳ႕လူေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေၾကးစား လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္သူမ်ား၊ အေဖာ္အဖက္မ်ားသူမ်ား မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ယားယံ ေရာင္ယမ္းျခင္း အျဖဴဆင္းျခင္းမ်ား ခဏခဏ ျဖစ္တတ္သူမ်ား ဆရာ၀န္နဲ႔ ေပ်ာက္ေအာင္ကုျပီးမွ ထည့္ရပါမယ္။ ဒီပစၥည္းဟာ ကိုယ္၀န္ကိုသာ တားႏိုင္ျပီး လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားကို လံုး၀ မကာကြယ္ႏိုင္ဘူး၊ ပိုေတာင္ ဆိုးေစတယ္၊ ဒီေရာဂါေတြ ျဖစ္လာရင္ ခ်က္ခ်င္း ထုတ္ပစ္ရမယ္ဆိုတာ သတိခ်ပ္ရပါမယ္။
ေနာက္ျပီး IUD ထည့္ထားရင္ ရာသီလာခ်ိန္မွာ မ်ားတတ္ပါတယ္။ အီစထရိုဂ်င္မပါလို႔ ခါးကိုက္၊ ဆီးစပ္ကိုက္၊ စိတ္ရွဳပ္ေထြးျခင္း ေ၀ဒနာေတြကိုလည္း မသက္သာေစပါဘူး။ ေနရာမွားျပီး သေႏၶတည္ျခင္း (Ectopic Pregnancy) ျဖစ္ဖူးသူေတြ လံုး၀ မသင့္ေတာ္သလို မျဖစ္ဖူးသူေတြလည္း IUD ထည့္ထားရင္ ျဖစ္တန္စြမ္း မဆိုစေလာက္ေလး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္၀န္စရွိျပီး ၂ လအတြင္း အာထရာေဆာင္း ရိုက္တတ္တဲ့ သူေတြမွာေတာ့ ေစာေစာ သိႏိုင္လို႔ အခ်ိန္မီ ကုသႏိုင္မွာပါ။
0 comments:
Post a Comment